بازار رمز ارزها با وجود نوپا بودن با رشد بسیار سریع و گسترده‌ای همراه بوده است به طوری که امروزه با انواع مختلف رمزارزها روبه‌رو هستیم که هرکدام برای انجام فعالیت مخصوص به خود ایجاد شده‌اند. دسته بندی رمزارزها با توجه به معیارهای مختلفی مورد بررسی قرار می‌گیرد. ما در این مقاله از کیوسک آکادمی، رمزارزها را با توجه به تکنولوژی و کاربرد آنها بررسی میکنیم. (لینک پیشنهادی: خرید ارز دیجیتال)
مطالعه بیشتر: ارز دیجیتال چیست؟
دسته بندی رمز ارزها از منظر تکنولوژی مورد استفاده
از لحاظ تکنولوژی مورد استفاده، دسته بندی رمز ارزها را در سه دسته کلی بیت‌کوین، آلتکوینها و توکن‌ها می‌توان تقسیم کرد. بیت‌کوین به عنوان اولین رمز ارز توانست با استفاده از تکنولوژی بلاکچین انتقال پول همتا به همتا را ممکن کند. پس از آن بلاکچین‌های جدیدی شکل گرفتند که عمده‌ی فعالیت آنها نیز در حوزه پرداخت بود ولی شبکه آنها، قابلیت گسترش و به روز رسانی در طی زمان به وسیله گروه سازنده آنها را داشت. از جمله مهم‌ترین رمزارزها در این دسته که به آلتکوینها معروفند می‌توان به لایت‌کوین (LTC)، بیت‌کوین‌کش (BCH)، اتریوم (ETH) و کاردانو (ADA) اشاره کرد. دسته سوم رمزارزها را توکن‌ها تشکیل می‌دهند که بر خلاف دو دسته قبل شبکه بلاکچین مخصوص به خود را ندارند. در ادامه به بررسی جزئیات سه دسته ذکر شده می‌پردازیم.
بیت‌کوین
برای اولین بار در سال 2008 ایده بیت‌کوین توسط شخص یا گروه مرموز ساتوشی ناکاموتو ارائه شد. این ایده در سال 2009 پیاده‌سازی شد. در آن زمان کسی فکر نمی‌کرد ایده بیت‌کوین بتواند شروع یک حرکت تکنولوژیک جدید باشد اما این اتفاق افتاد و قیمت بیت‌کوین از آن سال‌ها تا کنون رشد بسیار چشمگیری داشته است. موفقیت بیت‌کوین در این حوزه بود که راه را برای ایجاد رمزارزهای جدید و گسترش فعالیت آنها ایجاد کرد.
کارکرد بیت‌کوین دقیقا مثل ارزهای رایج کشورها مثل دلار و ریال است با این تفاوت که تراکنش‌ها در بستر دیجیتال صورت می‌گیرد و نیازی به حضور واسطه برای انتقال وجود ندارد. اما این کار چگونه انجام می‌شود؟
مطالعه بیشتر: روش های ترید ارز دیجیتال
نحوه شکل گرفتن بلاک
در بلاکچین بیت‌کوین تراکنش‌ها در هر ده دقیقه یک بار بر روی یک بلاک ذخیره = و به بلاک‌های قبلی به صورت زنجیروار اضافه می‌شوند. برای ایجاد یک بلوک هر فردی یک پیشنهاد بلاک می‌دهد که توافق روی بلاک‌های اطلاعاتی شامل تراکنش‌های بیت‌کوین، صورت می‌گیرد. برای این که این پیشنهادها در هر زمان زیاد نباشند سیستم به صورت اتوماتیک یک نفر برای ارائه پیشنهاد بلوک انتخاب می‌کند اما در این حالت افراد می‌توانند برای خود هزاران اکانت ایجاد کنند تا شانس بیشتری برای ارائه پیشنهاد و کسب جایزه داشته باشند. این جا است که مفهومی به نام مکانیزم اجماع اثبات کار POW(Proof Of Work)ایجاد می‌شود.
برای اینکه افراد نتوانند شانس خود را به صورت فیک بالا ببرند بیت‌کوین افرادی را به عنوان پیشنهاد دهنده قبول می‌کند که یک تابع ریاضی سخت را حل کنند. حل این تابع نیازمند سیستم سخت‌افزاری است. لذا افراد مجبورند برای بالا بردن شانس خود هزینه زیادی متحمل شوند. با حل این تابع و ارائه بلاک جدید توسط یک کاربر، کاربران دیگر بلاکی که بزرگترین زنجیره شبکه را تشکیل می‌دهد به عنوان بلاک بعدی قبول می‌کنند و بدین صورت تراکنش‌ها در شبکه ثبت می‌شوند.
عملا می‌توان گفت بیت‌کوین به منظور حذف نهادهای بانکی از تراکنش‌های مالی ایجاد شده است. این رویکرد منجر به تغییرات عمده‌ای در فعالیت‌های مالی شده است که عبارتند از :
تغییرات عمده‌ای در فعالیت‌های مالی بیت کوین
- حذف نهادهای واسطه مالی و کاهش هزینه تراکنش‌های مالی
- امکان انجام تراکنش با هر شخصی در هر جای جهان بدون نیاز به مراجعه به بانک یا هر نهاد مالی دیگر
- سرعت بالای تراکنش‌ها
- بدون محدودیت خاص در انتقال مبالغ بالا
- شفافیت تراکنش‌ها و مشخص بودن کیف پول فرستنده و گیرنده هر تراکنش در شبکه
- عدم نیاز به احراز هویت برای کیف پول‌های دیجیتال
این مزایا منجر به تغییر ذهنیت مردم نسبت به بیت‌کوین و استفاده روزافزون از آن به عنوان واسطه مالی شد. موفقیت بیت‌کوین باعث شد افراد زیادی به دنبال ایجاد رمزارزهای جدید باشند که همین امر باعث ایجاد آلتکوینها شد.
آلتکوینها
گروه دوم از ارزهای دیجیتال که بعد از بیت‌کوین خلق شدند، آلتکوین نام دارند. امروزه بیش از هزار آلتکوین وجود دارد اما اکثر آنها تقریبا مدل کپی شده از بیت‌کوین هستند و تغییرات کوچکی نسبت به بیت‌کوین در آنها می‌توان مشاهده کرد. اما برخی از آلتکوینها نیز با نوآوری‌های خود نسبت به بیت‌کوین توانستند باعث گسترش بیش از پیش رمزارزها شوند. برخلاف بیت‌کوین که به عنوان ارز دیجیتال مورد استفاده قرار می‌گیرد آلتکوین‌هایی مثل اتریوم و کاردانو به عنوان ارز دیجیتال ساخته نشده‌اند. این رمزارزها به عنوان پلتفرم‌هایی به منظور ایجاد اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز توسعه یافته‌اند.
مطالعه بیشتر: درآمدزایی از ارزهای دیجیتال
برای اطلاع از قیمت پولکادات و خرید پولکادات روی کیوسک حساب کنید.
اپلیکیشن در پلتفرم‌های غیرمتمرکز
ساخت اپلیکیشن در پلتفرم‌های غیرمتمرکز رمزارزها با استفاده از نوآوری اتریوم در معرفی تکنولوژی قراردادهای هوشمند Smart Contracts تحقق یافت. در قراردادهای هوشمند یک تراکنش، با تعریف شرایط خاصی به صورت اتوماتیک انجام می‌شود. این شرایط خاص که در مرحله ساخت قرارداد، هوشمند طراحی می‌شوند و به عنوان شرط در آن گنجانده خواهند شد. به عنوان نمونه شرط می‌تواند به این صورت باشد که اگر فردی 10 اتریوم به قراراداد هوشمند پرداخت کند، در این صورت ماشین فرد الف به او واگذار می‌شود. بنابراین نیازی به نفر سوم برای ثبت قرارداد فروش خودرو در این حالت نیست. بیت‌کوین برای حذف واسطه از تراکنش‌های مالی ایجاد شد اما شبکه‌های جدید که از قراردادهای هوشمند استفاده می‌کنند برای حذف واسطه‌ها در بسیاری از موارد مثل فروش خانه، فروش برق، فروش سهام و … به وجود آمدند. این امکان برای دنیای ما بسیار شگفت‌انگیز است.
مکانیزم اجماع
علاوه بر ایجاد قراردادهای هوشمند، بسیاری از آلتکوینها از منظر مکانیزم اجماع (الگوریتمی برای تایید قراردادها) نیز تغییرات عمده‌ای نسبت به بیت‌کوین ایجاد کردند. مکانیزم اجماع اثبات کار که در بیت‌کوین و آلتکوین‌های اولیه مثل اتریوم و بیت‌کوین کش استفاده می‌شود، نیاز به تجهیزات فیزیکی و مقدار زیادی انرژی الکتریکی برای فعالیت دارد. لذا هم هزینه‌بر است هم مشکلات زیست محیطی فراوانی ایجاد می‌کند. علاوه بر این سرعت انجام تراکنش‌ها در آن بسیار پایین است. به منظور رفع این مشکل آلتکوین‌های جدید به دنیال رویکردهای متفاوتی برای اجماع رفتند.
مطالعه بیشتر: بهترین ارزهای دیجیتال برای سرمایه گذاری
اجماع اثبات سهام
مکانیزم اجماع اثبات سهام POS(Proof Of Stake) از فرآیند متفاوتی برای اعتبارسنجی تراکنش‌ها و رسیدن به اجماع میان نودها استفاده می‌کند. در مکانیزم اجماع اثبات کار، نودها با استفاده از حل معادلات پیچیده حق ارائه و ثبت بلاک را به دست می‌آورند. در مکانیزم اجماع اثبات سهام، افراد بر اساس مقدار و مدت زمان سهام گذاری رمزارزهای خود در شبکه، می‌توانند بلاک جدید پیشنهاد کرده و پاداش دریافت کنند. در این روش نیازی به استفاده از سیستم پردازش پیچیده نیست و شبکه با قرعه‌کشی، سازنده هر بلاک را مشخص می‌کند. برخی از این شبکه‌ها فقط هزینه تراکنش‌ها را به سهام‌گذاران می‌دهند اما برخی دیگر علاوه بر هزینه تراکنش‌ها رمزارزهای جدید تولید شده را نیز به عنوان پاداش در اختیار سهام‌گذاران قرار می‌دهند. این روش در مقایسه با روش اجماع اثبات کار مزایای زیر را دارد:
- امکان مشارکت بیشتر اعضا با وصل شدن به استخرهای سهام گذاری و توزیع عادلانه سود شبکه
- اجماع زمانی بسیارسریع، مقیاس‌پذیری بالا و ثبت سریع تراکنش‌ها
- بی‌نیاز از سیستم‌های پردازشی قوی
- مصرف انرژی بسیار کمتر در مقایسه با روش اجماع اثبات کار
این ویژگی‌ها باعث شد تا رمزارزهای جدید توانایی مقیاس‌پذیری بیشتر و در نتیجه کاربرد بیشتری نسبت به رمزارزهای اولیه داشته باشند. این مساله به حدی مهم بود که اتریوم با وجود استفاده از مکانیزم اجماع اثبات کار، به دنبال تغییر آن به مکانیزم اجماع اثبات سهام است. در طی چند سال گذشته مکانیزم‌های اجماع متعددی ارائه شده اند که در این جا مجال پرداختن به آنها نیست اما در مقالات دیگر به تصریح هر کدام از آنها خواهیم پرداخت.
مطالعه بیشتر: بهترین روش سرمایه گذاری
توکن‌ها
در بخش آلتکوینها گفته شد که بسیاری از فعالیت‌های روزمره را می‌توان با استفاده از قراردادهای هوشمند مدل‌سازی کرد تا در یک سیستم غیرمتمرکز بدون حضور واسطه‌ها صورت بگیرند. اما چگونه می‌توان دنیای واقعی را در درون قراردادهای هوشمند مدل کرد؟ این جا است که پای توکن‌ها به وسط می‌آید. برای اینکه بتوان مثلا برق یا اتومبیل را در شبکه مدل کرد از توکن استفاده می‌شود. توکن‌ها رمزارزهایی هستند که داخل اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز ایجاد می‌شوند تا بتوانند فعالیت شبکه را ممکن کنند. البته توکن‌ها لزوما به منظور مدل کردن اشیا فیزیکی مثل برق یا اتومبیل استفاده نمی‌شوند بلکه از آنها می‌توان برای خرید در داخل اپلیکیشن و یا در سیستم رای گیری استفاده کرد. بنابراین توکن‌ها همیشه قیمت دارند. بعضی افراد برای انجام فعالیت در اپلیکیشن از آن استفاده می‌کنند. برخی دیگر نیز آن را می‌خرند تا در قیمت‌های بالاتر بفروشند.
با توجه به این که اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز داخل یک شبکه بلاکچین مثل اتریوم ساخته می‌شوند لذا برای تایید تراکنش‌های آنها از نودهای مربوط به شبکه استفاده می‌شود. لذا هزینه تراکنش‌ها با همان رمز ارز مادر مخصوص شبکه پرداخت می‌شود. بنابراین هر چه این اپلیکیشن‌ها کاربردی باشند و استفاده از آنها بیشتر شود علاوه بر این که قیمت توکن آنها بالا می‌رود، قیمت رمز ارز اصلی شبکه نیز افزایش خواهد یافت. از جمله معروفترین توکن‌ها می‌توان به توکن بت (BAT) اشاره کرد. این توکن به عنوان ارز پایه برای پرداخت‌ها در موتور جستجوی جدید Brave استفاده می‌شود. تتر (Tether) نیز از دیگر توکن‌های معروف است که برای ذخیره مقدار پایه یک دلار ایجاد شده است. با ایجاد این توکن پلی بین ارزهای فیات و رمزارزها زده شده است.
مطالعه بیشتر: ارز دیجیتال برای سرمایه‌گذاری بلندمدت
دسته بندی رمز ارزها از منظر کاربرد آنها
با گسترش روزافزون صنعت بلاکچین، امروزه شاهد ایجاد رمز ارزهای بسیاری برای مقاصد مختلف هستیم. لذا ارائه دسته بندی رمز ارزها ، از کاربرد آنها عملا غیرممکن است. در این بخش ما به مهم‌ترین کاربردهای دسته بندی رمز ارزها اشاره میکنیم.
رمزارزهای ویژه مبادله و پرداخت
اولین و مهم‌ترین کاربرد دسته بندی رمز ارزها در پرداخت و مبادله ارزش بین افراد است. این رمزارزها امکان مبادله ارزش بین افراد را با استفاده از شبکه بلاکچین خود بدون حضور واسطه‌گر فراهم می‌کنند. کارمزد کم و امکان ارسال بدون محدودیت مبالغ در زمان کم از جمله مهم‌ترین ویژگی‌هایی است که افراد از رمزارزها برای این کاربرد استفاده می‌کنند. بیت‌کوین و بیت‌کوین کش دو نمونه از مهم‌ترین رمزارزها در این دسته هستند.
مطالعه بیشتر: سرمایه گذاری در زمان تحریم
رمزارزهای با قیمت ثابت Stable Coin
این رمزارزها که اکثرا توکن هستند برای ایجاد واسطه بین ارزهای فیات و رمزارزها ایجاد شده‌اند. معمولا این ارزها قیمت ثابت معادل یک دلار دارند. با ایجاد این توکن‌ها در صورتی که افراد بخواهند دلار برای هم ارسال کنند می‌توانند بدون مراجعه به بانک‌ها این کار را انجام دهند. همچنین معامله‌گران زمانی که می‌خواهند رمزارزهای خود را تبدیل به دلار کنند نیازی به حضور در بانک‌ها یا صرافی‌ها ندارند و می‌توانند آنها را به این استیبل کوین‌ها تبدیل کنند تا قیمت دارایی آنها ثابت باشد. از جمله مهم‌ترین رمزارزها در این حوزه می‌توان به تتر (Tether) و دای (Dai) اشاره کرد. بزرگترین مشکلی که استیبل‌کوین‌ها دارند این است که افراد باید به شرکت‌های سازنده آنها اعتماد کنند که به اندازه رمزارز ایجاد شده در دنیای واقعی ارز فیات ذخیره کرده‌اند.
مطالعه بیشتر: قوانین هولدر بودن
رمزارزهای حریم خصوصی Privacy Coin
رمزارزهای پرایوسی رمزارزهایی هستند که با استفاده از پروتکل‌های مخصوص خود، آدرس‌های دو طرف یک معادله را مبهم و غیرقابل ردیابی می‌کنند. در رمزارزهای معمول آدرس کیف پول دو طرف یک معامله قابل ردیابی برای همه است ولی هویت افراد صاحب کیف‌پول آشکار نیست. این رمزارها یک مرحله فراتر رفته‌اند و آدرس کیف‌پول‌ها را هم مبهم کرده‌اند. برخی از این رمزارزها مثل مونرو (XMR) برای تمامی کاربران خود از این سیستم استفاده می‌کند و تمام معاملات در آن مبهم هستند. برخی دیگر از رمزارها مثل دش (DASH) این اختیار را به کاربران خود داده‌اند که در صورت نیاز بتوانند معاملات خود را مبهم کنند.
رمزارزهای ارائه‌دهنده‌ی سرویس
این رمزارزها که یکی از مهم‌ترین دسته ارزهای دیجیتال هستند به صورت یک پلتفرم برای فعالیت اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز ایجاد شده‌اند. این رمزارزها امکان ایجاد توکن‌ها را فراهم نموده‌اند. از جمله مهم‌ترین این رمزارزها می‌توان به اتریوم (ETH) و ترون (TRX) اشاره کرد.
توکن‌های کاربردی Utility Token
این رمزارزها برای یک کاربرد خاص ایجاد و ارائه شده‌اند. به عنوان نمونه فایل کوین توکنی است که برای ارائه سرویس ذخیره‌سازی ابری غیرمتمرکز ایجاد شده است. تعداد این توکن‌های کاربردی، بسیار زیاد است و اکثر اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز توکن مخصوص به خود را ایجاد کرده‌اند تا به وسیله آن بتوانند فعالیت شبکه را امکان‌پذیر کنند.
توکن‌های اوراق بهادار Security Coin
این توکن‌ها ارزش خودشان را از یک دارایی خارجی و قابل معامله به دست می‌آورند. کسانی که این توکن‌ها را می‌خرند در اصل سهامدار شرکت می‌شوند. معمولا این توکن‌ها توسط دولت‌ها قانون‌گذاری و تنظیم می‌شوند لذا نسبت به سایر رمزارزها متمرکزتر هستند.
مطالعه بیشتر: سرمایه گذاری در اتریوم
جمع‌بندی
ما در این مقاله سعی کردیم شما را با دسته بندی رمز ارزها از منظر پویایی تکنولوژیکی و کاربرد آنها آشنا کنیم. لطفا سوالات و نظرات خود را در مورد این مقاله و یا دیگر مطالب سایت با ما در میان بگذارید.
