هارد فورک و سافت فورک چیست؟ نقش فورک در ارزهای دیجیتال

هارد فورک و سافت فورک در ارز‌‌‌های رمز نگاری شده، اعمال تغییرات در پروتکل « قوانین کد‌‌‌های رمز ارز» شبکه بلاک چین را نشان می‌دهند. ارز دیجیتال غیر متمرکز بلاکچین به صورت متن باز در اختیار عموم قرار گرفته است.

هر کاربر با پذیرش پروتکل‌‌‌‌های شبکه بلاکچین، مبنی بر پیروی از مجموعه قوانین الگوریتم اجماع ، می‌تواند در شبکه ارز دیجیتال بلاکچین عضو شود. (الگوریتم اجماع در بلاکچین، برای توافق اعضای شبکه بر روی مجموعه قوانین مشخص برای ایجاد یا تایید بلاک را نشان می‌دهد.)

اصطلاح فورک، به معنی به روز رسانی، انشعاب و تغییر در راستای بهبود کد‌‌‌های برنامه نویسی متن باز بلاکچین است، که منجر به ایجاد نوسانات شدیدی در قیمت ارز دیجیتال بلاکچین می‌شود. نوسانات صورت گرفته می‌تواند مثبت یا حتی منفی باشد.

با آکادمی کیوسک همراه باشید تا ضمن اطلاع از مفهوم هارد فورک و سافت فورک، با نحوه کار، دلایلی برای هارد فورک، مقایسه هارد فورک و سافت فورک آشنا شوید.

بلاک چین (Blockchain) چیست؟

پیش از آشنایی با مباحث هارد فورک و سافت فورک در شبکه بلاکچین، ابتدا باید بدانید بلاکچین چیست؟ سوالی که امروزه در بازار داغ رمز‌‌های ارز بسیار شنیده می‌شود و افراد زیادی علاقمند به آشنایی با این ارزدیجیتال محبوب هستند.

شناخت بلاکچین و آشنایی با فرآیند‌‌‌های انجام شده در آن، برای سرمایه‌گذاری تاثیر مثبتی دارد. به زبان ساده بلاکچین را می‌توان یک پایگاه داده ثبت اطلاعات و گزارش غیر متمرکز به شمار آورد که امکان هک، حذف و دستکاری اطلاعات ثبت‌شده در آن به دلیل استفاده از توزیع داده‌‌‌ها و پیوند‌‌های رمزنگاری غیر ممکن است.

مثال عینی از نحوه کارکرد بلاکچین را می‌توان نحوه اشتراک گذاری یک سند از گوگل داک (یکی از سرویس‌هایی که گوگل به کاربران خود ارائه می‌دهد) میان سایر کاربران در نظر گرفت.

اگر شما یک سند ایجاد کنید و با چندین نفر به اشتراک بگذارید، آن سند به جای کپی یا انتقال، میان اعضا توزیع می‌شود. بدیهی است همه می‌توانند به سند ایجاد شده به صورت غیرمتمرکز دسترسی داشته باشند؛ روندی مشابه که برای میلیون‌‌‌ها نفر در بیت کوین، اتریوم و سایر ارز‌‌های دیجیتال بلاکچین رخ می‌دهد.

بلاکچین نیز چنین روندی دارد و بلاک‌‌‌های ایجاد شده با کد هش مخصوص در شبکه ذخیره می‌شود. هش، یک کد ثابت است که برای جلوگیری از تقلب و تغییر اطلاعات ثبت شده در بلاک به کار می‌رود. امکان ثبت هرگونه اطلاعات از جزئیات تراکنش یک ارز دیجیتال مانند اتریوم گرفته تا جرم و جنایت در بلاک‌‌‌های ایجاد شده وجود دارد.

اصطلاحات زیادی در بلاکچین از قبیل، فورک، هارد فورک و سافت فورک به کار می‌رود، که با شناخت آن‌ها می‌توانید سرمایه‌گذاری مطمئن‌تر و آگاهانه‌تری روی این ارزدیجیتال محبوب داشته باشید.

فورک (Fork) چیست؟

همانطور که گفتیم، اطلاعات ثبت شده در بلاکچین به هیچ عنوان تغییر نمی‌کنند. پایه و اساس این پلتفرم محبوب، از مجموعه قوانین و دستورالعمل‌‌هایی تشکیل شده‌اند که قابل تغییر نیستند. برای مثال در بلاکچین بیت کوین زمان استخراج هر بلاک 10 دقیقه طول می‌کشد و اندازه بلاک نیز به صورت ثابت 1 مگابایت است.

این قوانین از سوی برنامه نویسان بلاکچین تعیین شده‌اند. اما مسئله تغییر ناپذیری در بلاکچین برای همه پذیرفته شده نیست، راه حلی که برای اینگونه افراد وجود دارد، ایجاد بلاک جدید و یا آپدیت بلاک موجود « از طریق عملیات فورک » است.

فورک در ارزهای دیجیتال به معنای انشعاب، چندشاخه شدن و به صورت کلی ایجاد بروزرسانی و تغییرات در زیرساخت و پروتکل‌‌های شبکه بلاکچین است. تغییرات اعمال شده می‌تواند کلی (هارد فورک) یا جزئی و ساده (سافت فورک) باشد.

مفهوم فورک چیست؟

برای درک مفهوم فوک ابتدا باید با اعضایی که در فرآیند انجام آن سهیم هستند، آشنا شوید. در فرآیند انجام بلاکچین بیت کوین یا اتریوم سه نوع شرکت‌کننده « توسعه‌دهندگان، استخراج‌کنندگان و گره‌ها» برای اداره یا تصمیم‌گیری در شبکه فعالیت دارند.

توسعه‌دهندگان

کلیه افراد می‌توانند در نقش توسعه‌دهنده، کد‌های منبع باز بلاکچین را ایجاد یا بروزرسانی، و هرگونه تغییرات اعمال شده را به سایر توسعه‌دهندگان جهت بررسی ارسال کنند.

استخراج‌کنندگان (ماینرها)

ماینر‌ها با استفاده از منابعی که در اختیار دارند، بلاک‌‌های جدیدی به بلاکچین اضافه کرده و امنیت شبکه را تضمین می‌کنند. به عنوان مثال این فرآیند در بیت کوین با استفاده از الگوریتم POW Proof Of Work) یا اثبات کار) انجام می‌گیرد. استخراج‌کنندگان برای تلاش‌‌هایی که برای اضافه کردن بلاک به بلاکچین انجام می‌دهند، پاداشی دریافت می‌کنند. این هزینه‌ به افراد برای استخراج اعطا می‌شود.

گره‌‌ها

نود‌‌ها ستون فقرات شبکه ارز رمز دیجیتال را تشکیل می‌دهند. گره‌‌ها ارسال، دریافت و اعتبارسنجی کلیه اطلاعات و بلاک‌‌ها را برعهده دارند و اطلاعات کل پایگاه داده شبکه بلاکچین را بعنوان نسخه‌ای کامل در خود نگهداری می‌کنند.

هر سه دسته یک مجموعه کامل جهت پیشبرد اهداف شبکه‌‌های ارز دیجیتال را برعهده دارند. برخی اوقات شرکت‌کنندگان در شبکه امکان برقراری ارتباط با شبکه را ندارند و با مشکلاتی رو به رو می‌شوند، از این رو توسعه‌دهندگان شبکه باید با اعمال تغییرات و رفع ناهماهنگی‌‌ها، شبکه را برای استفاده راحت و سریع سایر اعضا آماده کنند.

سوالی که پیش می‌آید این است که چرا فورک از اهمیت بالایی برخوردار است، در واقع فورک‌‌ها یکی از عوامل مفید در شبکه هستند که توسط برنامه نویسان ایجاد می‌شوند تا در شبکه تغییرات مثبتی ایجاد کنند. لازم به ذکر است برخی مواقع به دلیل به‌روزرسانی‌‌ها، امکان ایجاد فورک‌‌های ناسازگار و منفی وجود دارد که به سرعت رفع خواهند شد.

چه زمانی فورک رخ می‌دهد؟

فورک یک معیار سلامت برای ارز‌ دیجیتال بیت کوین و بلاکچین است. انشعاب یا همان بروزرسانی زمانی رخ می‌دهد که کاربران یا توسعه‌دهندگان به دلایل مختلفی تصمیم بگیرند، قوانین «کد‌‌های برنامه نویسی شده» در رمزارزها را تغییر‌‌دهند.

این تغییرات می‌تواند علل مختلفی از جمله، وجود یک مشکل اساسی در شبکه یا ایجاد اصلاحات در راستای بهبود و افزایش کارایی شبکه اتفاق بیفتد. انجام بروزرسانی‌‌ها در شبکه بیت کوین برعهده توسعه‌دهندگان و افرادی است که پس از آزمون و خطا به این نتیجه رسیده‌اند با اعمال اصلاحات، کارایی شبکه بهبود پیدا می‌کند.

در این صورت موضوع ایجاد فورک در شبکه نظرسنجی شده و در صورت تایید اعضای شبکه، بروزرسانی‌‌ها انجام می‌شود. ایجاد فضای دموکراتیک برای توافق بر اصلاحات و تصمیم جهت بهبود شبکه از جمله مهم‌ترین ویژگی‌ شبکه‌‌های رمزارز است.

سافت فورک (Soft fork) چیست؟

سافت فورک، یک بروزرسانی جزئی در نرم افزار را نشان می‌دهد که با نسخه‌‌های قدیمی نیز سازگار است و حتی افرادی که این بروزرسانی را دریافت نکنند، می‌توانند در اعتبارسنجی و تایید تراکنش‌‌ها شرکت کنند. در ارز‌های دیجیتال، فورک نرم تغییری در پروتکل شبکه است که، فقط تراکنش‌‌ها و بلاک‌‌های قبلی اعتبار خود را از دست می‌دهند. با توجه به اینکه گره‌های قدیمی (به هر شرکت‌کننده در شبکه که عملیات مختلفی را انجام می‌دهد گره می‌گویند. ) تصدیق اعتبار بلاک‌‌های جدید را برعهده دارند، تغییرات اعمال شده با انجام عملیات سازگار است.

مفهوم سافت فورک

یک مثال عینی از سافت فورک را می‌توان چنین تصور کرد که اگر قانون حداقل سن رانندگی و دریافت گواهینامه از 18 سال به 16 سال تغییر کند، همه افرادی که طبق قوانین در 18 سالگی می‌توانستند گواهینامه دریافت کنند، قوانین برایشان مشکلی ایجاد نمی‌کند و به همان روال گذشته، می‌توانند روند رانندگی را پیش بگیرند. همانطور که گفتیم سافت فورک همانند یک بروزرسانی سازگار با عملیات قدیمی است و قوانین جدید با قوانین گذشته مطابقت دارند.

هارد فورک (Hard Fork)چیست؟

پس از فورک جزئی نوع دیگری فورک وجود دارد که تغییرات کلی ایجاد می‌کند. هارد فورک یک تغییر اساسی در شبکه بلاکچین است که باعث نامعتبر شدن کلیه بلاک‌‌ها و تراکنش‌‌های قبلی می‌شود. در فرآیند انجام فورک سخت، کلیه بلاک‌‌های شبکه شکسته شده و به دو بلاک جدا تبدیل می‌شوند، که در نهایت یک ارز جدید در دنیای رمز ارز‌ها ایجاد می‌کنند.

برخلاف سافت فورک که تغییرات ایجاد شده در قوانین شبکه با عملکرد جاری شبکه سازگار است، در فرایند هارد فورک شبکه بلاکچین نمی‌تواند با تغییرات اعمال شده، سازگار شود و آن را پشتیبانی کند. این امر منجر به ایجاد یک رمز ارز جدید در شبکه می‌شود تا بتواند با تغییرات اعمال شده سازگار شود.  گره‌‌های جدید تنها می‌توانند با گره‌‌هایی ارتباط برقرار کنند که با نسخه جدید شبکه اجرا می‌شوند.

نتیجه این خواهد بود که بلاکچین به دو بخش قوانین جدید و قوانین قدیمی تقسیم می‌شود. بیت کوین کش و اتریوم کلاسیک از جمله محبوب‌ترین هارد فورک‌‌های رمز ارز دیجیتال است. توجه داشته باشید هارک فورک همیشه منجر به ایجاد رمز ارز جدید نمی‌شود مگر اینکه کل جامعه شبکه بر روی آن توافق داشته باشند.

مفهوم هارد فورک

در دنیای ارز‌های دیجیتال، بروز رسانی‌‌هایی که منجر به بی‌اهمیت شدن قوانین قبلی و ایجاد یک رمز ارز جدید با قوانین جدید می‌شود، هارد فورک نام دارد. به عنوان نمونه سرعت انجام تراکنش‌‌ها در بلاکچین، 3 الی 7 ثانیه است، از آنجایی که حجم تراکنش‌‌ها در این رمز ارز بسیار زیاد می‌باشد، ممکن است یک تراکنش در این شبکه بین 30 دقیقه الی 16 ساعت زمان بر باشد که زمان زیادی است.

برای رفع اینگونه مشکلات باید تغییرات اساسی در شبکه اعمال شود. برنامه نویسان برای حل این مشکل، هارد فورک را برای شبکه بیت کوین پیشنهاد دادند، که نتیجه آن ایجاد ارز رمز جدید به نام بیت کوین کش بود.

این نوع بیت کوین همانند بیت کوین معمولی است با این تفاوت که سرعت انجام تراکنش‌‌های آن بین 30 الی 60 تراکنش در هر ثانیه افزایش پیدا کرده است. علاوه بر سرعت انجام تراکنش‌‌ها تغییرات مثبت دیگری نیز در شبکه ایجاد شده که موجب بهبود کارایی شبکه می‌شود. اما باتوجه به اینکه که ارزدیجیتال بیت کوین محبوبیت و مقبولیت بیشتری بین ماینر‌ها دارد، بیت کوین کش حاصل از هارد فورک هنوز نتوانسته جایگاه مناسبی مانند بیت کوین برای خود پیدا کند.

مقایسه هارد فورک و سافت فورک

هارد فورک و سافت فورک در اصل عملیات مشابهی انجام می‌دهند، زمانی که قوانین و کد‌های موجود در ارز‌های رمزنگاری تغییر می‌کند، یک نسخه قدیمی از آن در شبکه باقی می‌ماند.

با استفاده از سافت فورک زنجیره بلاکچین برای کلیه کاربران جدید و قدیم معتبر باقی می‌ماند تا کاربران بعد از ایجاد تغییرات نیز بتوانند از شبکه استفاده کنند. در حالی که با ایجاد هارد فورک کلیه تراکنش‌ها و بلاک‌های شبکه قدیمی نامعتبر خواهد شد و چنانچه کاربران بخواهند از همان شبکه قدیمی استفاده کنند با ناسازگاری‌های زیادی در شبکه روبه‌رو می‌شوند. برای رفع این مشکل کلیه گره‌ها باید از شبکه جدید برای تراکنشات خود استفاده کنند.

هر دو فورک باعث ایجاد تغییرات می‌شوند، سافت فورک تغییرات جزئی و هارد فورک تغییرات کلی ایجاد می‌کند.

باتوجه به تفاوت در امنیت بین فورک‌های سخت و نرم، تقریبا همه کاربران و توسعه‌دهندگان خواستار فورک سخت هستند.

تاثیر فورک بر قیمت ارز دیجیتال چیست؟

همه اعضای ارز‌های دیجیتال از قبیل بیت کوین و شبکه بلاکچین می‌توانند با تغییر کد‌های منبع، فورک جدیدی را ایجاد کنند، اما باید توجه داشت که فورک‌‌هایی که از قبل ایجاد شده، خود به محبوبیت بالایی رسیده‌اند و رقابت با آن‌ها ساده به نظر نمی‌رسد.

فورک‌‌های اساسی ایجاد شده موجب ایجاد ارز‌های جدید، از قبیل بیت کوین کش و بیت کوین گلد، با ویژگی‌‌های مخصوص شده که بین مردم محبوبیت پیدا کرده‌اند. فورک‌‌های اساسی یا همان هارد فورک‌‌ها می‌توانند تاثیر بسزایی بر قیمت ارز‌های دیجیتال داشته باشند زیرا اگر یک ارز جدید با قابلیت‌‌های شگفت‌انگیز ایجاد کنند منجر به نابودی سایر ارز‌‌ها و یا حتی افزایش قدرت و تثبیت آن‌ها می‌شوند.

نمی‌توان زمان مشخصی را برای ایجاد فورک‌‌ها در نظر گرفت، زیرا همواره افرادی که قوانین را نپذیرفته باشند در حال تغییر پروتکل‌‌ها و بروزرسانی آن‌ها هستند. یک فورک زمانی می‌تواند یک تغییر اساسی در قیمت ارز‌ها ایجاد کند که ثبات و ساختار سکه را از طریق بروزرسانی کد‌ها ارتقا بخشد و فرصت محبوبیت جدیدی برای بازار داغ ارز‌های دیجیتال ایجاد کند.

معرفی چند فورک بیت کوین

از آنجا که بیت کوین یک ارز رمز متن باز است، ما در ادامه لیست کوتاهی از منابع وسیع فورک‌‌های محبوب گذشته بیت کوین را معرفی می‌کنیم.

فورک‌‌های معروف بیت کوین

تاریخ انتشار	نام فورک بیت کوین
2017-08-01	Bitcoin Cash (BCH) / Bitcoin SV (BSV)
2017-10-24	Bitcoin Gold (BTG)
2017-11-02	BitCore (BTX)
2017-11-24	Bitcoin Diamond (BCD)
2017-12-12	BitcoinX (BCX)
2017-12-28	Segwit2X (B2X)

در اینجا لیستی از فورک‌‌هایی که امروزه در بیت کوین ایجاد شده، معرفی می‌شود.

تاریخ انتشار	نام فورک بیت کوین
2019-09-30	بیت کوین صفر Bitcoin Zero (BZX)
2019-01-04	BitcoinCash Zero (BCZ)
TBD	Bitcoin Origin (ORI)
TBD	Bitcoin Oil (BTCO)

جمع بندی

هارد فورک و سافت فورک در راستای موفقیت و سلامت شبکه بلاکچین از اهمیت بالایی برخوردار هستند. این عملیات باعث ایجاد تغییرات و بروزرسانی‌های مفیدی در شبکه می‌شوند که شانس ایجاد رمز ارزهای جدید را نیز به کاربران می‌دهد. در واقع متن باز بودن ارزهای دیجیتال همانند بیت کوین و بلاکچین دست کاربران را در ارتقای آن باز گذاشته به نحوی که با تغییر قوانین، اصلاحات بزرگی ایجاد کنند.