ارز دیجیتال چیست؟ همه چیز درباره کریپتوکارنسی به زبان ساده

ارز دیجیتال (cryptocurrency) یک وسیله مبادلاتی و به نوعی، پول دیجیتالی است که بر بستر بلاکچین (Blockchain) عمل می‌کند و برای تامین امنیت تراکنش‌های آن از رمزنگاری (Cryptography) استفاده می شود. ارزهای دیجیتال ماهیتی غیرمتمرکز (Decentralized) دارند و برای تبادل آن‌ها فقط نیاز به اتصال به اینترنت است. اصلی‌ترین هدف از معرفی کریپتوکارنسی تبدیل کردن آن‌ به پول دیجیتالی و جایگزینی برای پول‌های فیزیکی بود که ماهیتی غیرمتمرکز داشته باشند. به این وسیله واسطه‌هایی نظیر بانک‌ها هم حذف شوند و تبادلات به صورت مستقیم انجام شود. 

یکی از مهم‌ترین ویژگی ارزهای دیجیتال این است که توسط دولت‌‌ها و حکومت‌ها عرضه نمی‌شوند بنابراین آن‌ها حداقل از نظر تئوریک، قدرتی برای دخالت یا دستکاری در رمزارزها ندارند و این موجب شفافیت تراکنش‌ها و وضعیت آن‌ها می‌شود.

ارزهای دیجیتال می‌توانند جایگزین اسکناس‌ها و کارت‌های بانکی شوند و مثل پول عمل کنند. اما نسخه فیزیکی و ملموسی ندارند. آن‌ها به صورت دیجیتالی و در کیف پول ارز دیجیتال نگهداری می‌شود. هم‌چنین ارزش آن‌ها مثل پول فیات (Fiat) یعنی همین پول‌های رایج کشورها (مثل دلار، یورو، پوند، ریال)، ثابت نیست و براساس عرضه‌ و‌ تقاضا تعیین می‌گردد.  

تاریخچه ارز دیجیتال و کریپتوکارنسی

کریپتوکارنسی یا همان ارز دیجیتال، یا ترجمه درست‌تر آن، رمزارز، نیز یک وسیله مبادلاتی است. اگر به تاریخچه مبادلات در طول تاریخ نگاه کنیم می‌بینیم انسان‌ها اولین بار با مبادله کالا به کالا نیازهای خود را تامین می‌کردند. اما پس از مدتی به دلیل سختی‌هایی که این روش داشت سعی کردند یک واسط معاملاتی شبیه پول‌ را در نظر بگیرند. مثلا از سنگ‌ها استفاده می‌کردند. با گذر زمان استفاده از سکه و سپس اسکناس رایج شد.

پس از پیدایش عصر سرمایه‌داری در قرن گذشته، خدمات بانکداری گسترش پیدا کرد و استفاده از کارت‌های بانکی و کارت‌های اعتباری در همه جای دنیا مطرح شد. در قرن حاضر نیز در حال گذار به دنیای دیجیتال هستیم و ارزهای دیجیتال کم‌کم جایگزین پول‌های فیات می‌شوند. 

اولین ارز دیجیتالی که به وجود آمد بیت‌کوین بود. اما مبدا پیدایش این ارز دیجیتال چیست؟ این کریپتو در سال 2009 توسط شخص ناشناسی به نام ساتوشی ناکاموتو (Satoshi Nakamoto) معرفی گردید تا تبدیل به یک سیستم پرداخت الکترونیکی غیرمتمرکز شود. بیت‌کوین براساس فناوری بلاک‌چین کار می‌کرد. بلاکچین‌ها از مدت‌ها قبل وجود داشتند اما این اولین بار بود که از آن‌ها در ارزهای دیجیتال استفاده شد. 

پس از آن ارزهای دیجیتال بعدی که با عنوان  آلت‌کوین‌ (Altcoin) شناخته می‌شوند، ایجاد شدند. این رمز ارزها سعی کردند معایب و مشکلات بیت‌کوین را تصحیح کنند. برخی از آن‌ها همان کدهای منبع بیت‌کوین را به‌کار گرفتند و فقط آن‌ها را تغییر و بهبود دادند و بعضی، خودشان یک ارز دیجیتال کاملا جدید ساختند. به این ترتیب بازار کریپتوکارنسی وسعت یافت. 

لینک پیشنهادی: خرید ارز دیجیتال

نحوه عملکرد ارزهای دیجیتال

برای اینکه نحوه عملکرد کریپتو را بشناسیم باید ابتدا ببینیم ماهیت ارز های دیجیتال چیست. ارزهای دیجیتال ماهیتی غیرمتمرکز دارند. به این معنی که برخلاف ارزهای فیات مثل دلار، یورو و ریال توسط بانک‌های مرکزی و حکومت‌ها مدیریت و کنترل نمی‌شوند. هیچ نهادی بر عملکرد آن‌ها نظارت نمی‌کند و امکان دستکاری و تغییر آن‌ها وجود ندارد. 

کاربران هر بلاک‌چین، در قالب نودهای (Node) شبکه یعنی گره‌هایی که به صورت داوطلبانه در پایش و نظارت بر آن پلتفرم همکاری می کنند، مدیریت می‌شود. نودها در مقابل کاری که برای شبکه انجام می‌دهند پاداش‌هایی در قالب ارز دیجیتال می‌گیرند. 

اکثر ارزهای دیجیتال از طریق ماینینگ (Mining) یا استخراج تولید می‌شوند که در آن، کاربران با استفاده از سخت‌افزارهای کامپیوتری خاصی، مسائل پیچیده ریاضی را حل کرده و بلاکی را به بلاک‌چین اضافه می‌کنندو در مقابل، مقدار مشخصی از رمزارز همان بلاک‌چین را پاداش می‌گیرند. ارزهای دیجیتال در کیف پول‌های ارز دیجیتال نگهداری می‌شوند و امکان خرید و فروش آن‌ها از طریق صرافی‌های مختلف مثل صرافی کیوسک نیز وجود دارد. 

همه تراکنش‌هایی که انجام می‌شوند روی بلاک‌چین‌ها ثبت می‌گردند. اما نقش بلاک‌چین‌ها در فضای ارز دیجیتال چیست؟ بلاکچین‌ها مثل یک دفتر کل توزیع‌شده (Distributed Ledger) هستند که همه تراکنش‌هایی که با ارز دیجیتال انجام می‌شود روی آن‌ها ثبت می‌گردد. برخی ارزهای دیجیتال مثل بیت‌کوین و اتریوم بلاک‌چین مخصوص خود را دارند. به این دسته از ارزهای دیجیتال کوین (Coin) می‌گویند اما برخی از آن‌ها که توکن (Token) نامیده می‌شوند روی بلاک‌چین‌های دیگری ساخته می‌شوند. 

در ادامه، بیشتر درباره بلاک‌چین‌ها، فناوری زیربنایی ارزهای دیجیتال صحبت می‌کنیم. 

مطالعه بیشتر: صرافی ارز دیجیتال چیست؟ 

بلاک‌چین چیست؟

بلاک‌چین یک دفتر کل توزیع‌شده است که همه تراکنش‌ها روی آن ثبت می‌شوند. این فناوری از یک مجموعه بلاک‌های متصل به هم در قالب یک دفتر آنلاین ایجاد شده است. هر بلاک یک مجموعه تراکنش دارد که توسط یک اعتبار سنج (Validator) کنترل و اعتبارسنجی می شوند. این موضوع دست‌کاری تاریخچه تراکنش‌ها را غیرممکن کرده است. 

بلاک‌چین مثل یک دفتر حسابداری است که هر چیزی که مخارج خود را در آن می‌نویسید. هر صفحه آن یک بلوک و کل کتاب یک زنجیره بلوکی یا همان بلاک‌چین است. هر کسی که تراکنشی روی یک بلاک‌چین انجام می‌دهد یک کپی از این کتاب را در سیستم خود دارد و تراکنش را به آن اضافه می‌کند. سپس همه کاربران دیگر شبکه دفترهای خود را به روز می‌کنند و همگی نسخه‌های کاملا یکسانی از دفتر کل بلاک‌چین را در اختیار دارند. به‌این‌ترتیب هیچ مرجع و سازمانی مسئول نظارت بر عملکرد بلاک‌چین‌ها نیست. 

در برخی از بلاک‌چین‌ها همه کاربرانی که به شبکه متصل‌اند در اعتبار‌سنجی تراکنش، قبل از ورود آن به بلاک کمک می‌کنند اما در برخی دیگر، گروهی از این کاربران به صورت تصادفی انتخاب می‌شوند. این اعتبارسنجی می‌تواند با روش اثبات سهام (PoS) یا اثبات کار (PoW) باشد. حتی اگر یکی از کاربران با ورود آن تراکنش به بلاک مخالفت کند این کار انجام نمی‌شود. 

روند تایید و اعتبارسنجی، گرچه موجب افزایش امنیت بلاک‌چین شده اما انجام تراکنش‌ها را کند و پرهزینه می‌کند. 

اعتبارسنجی (اثبات کار یا اثبات سهام) 

اثبات کار و اثبات سهام، مهم‌ترین روش‌های اجتماع در بلاکچین‌ها هستند. در ادامه بررسی می‌کنیم که تفاوت این دو روش اعتبارسنجی در ارز دیجیتال چیست.

روش اعتبارسنجی اثبات کار (Proof of Work / PoW) چیست؟

در این روش اجماع، هر کاربر شرکت‌کننده را با عنوان یک ماینر (Miner) می‌شناسند که باید با حل کردن یک مسئله ریاضی، گروهی از تراکنش‌ها که در قالب یک بلاک هستند را تایید و سپس به دفتر کل بلاک‌چین اضافه کند. به این فرآیند استخراج یا ماینینگ (Mining) گفته می‌شود. ممکن است کاربران زیادی همزمان برای استخراج یک بلاک تلاش کنند اما فقط اولین کاربری که موفق به این کار شود پاداش می‌گیرد. مشهورترین بلاک‌چینی که از این روش استفاده می‌کند بیت‌کوین است. 

استخراج به وسیله اثبات کار نیاز به سخت‌افزارهای گران‌قیمت و مصرف برق زیادی دارد. به همین دلیل ماینرها باید بررسی کنند که آیا پاداشی که می‌گیرند می‌تواند هزینه‌های آن‌ها را پوشش دهد یا خیر.

روش اعتبارسنجی اثبات سهام (Proof of Stake / PoS) چیست؟

اثبات سهام در جهت کمک به محیط زیست و کاهش مصرف برق برای تایید تراکنش‌ها ایجاد شد. در این روش تعداد تراکنش‌هایی که یک شخص می‌تواند تایید کند بستگی به میزان ارز دیجیتالی دارد که می‌خواهد سپرده گذاری (Staking) کند. سپرده گذاری یک فرآیند موقتی است و کاربران می‌توانند پس از مدتی دارایی خود را بردارند. 

این نوع روش اجماع سرعت بالاتری دارد مثلا بیت‌کوین هر 10 دقیقه یک بار یک تراکنش را تایید می‌کند اما این آمار برای  سولانا 3000 تراکنش در یک ثانیه است.

استخراج ارزهای دیجیتال

استخراج ارز دیجیتال چیست و چه فرآیندی دارد؟ همانطور که اشاره کردیم استخراج به معنی انتشار یک کوین یا توکن جدید است. تفاوت کوین و توکن‌ها را در ادامه بررسی می‌کنیم. با اینکه از نظر تئوری استخراج ارز دیجیتال برای همه مردم امکان‌پذیر است اما در سیستم‌های اثبات کار مثل بیت‌کوین رقابت آن‌قدر بالاست که نیاز به سرمایه‌گذاری‌های هنگفتی دارد. 

هر قدر شبکه یک ارز دیجیتال بزرگ‌تر و پیچیده‌تر شود نیاز به قدرت بیشتری برای استخراج آن است. به همین دلیل باید از فناوری‌های پیچیده‌تری استفاده شود. این مسئله باعث افزایش مصرف برق نیز می‌گردد. گفته می‌شود استخراج ارزهای دیجیتال مبتنی بر اثبات کار آن‌قدر انرژی لازم دارد که گاهی از میزان مصرف برق یک کشور اروپایی مثل نروژ هم فراتر می‌رود. 

این روزها تقریبا غیرممکن است که یک کاربر معمولی بتواند از استخراج در بلاک‌چین‌های مبتنی بر اثبات کار، سودی به‌دست آورد. در بلاک‌چین‌های اثبات سهام که نیاز به تجهیزات و مصرف برق کمتری دارند این احتمال بیشتر است. اما برای این مورد نیز باید سرمایه نسبتا زیادی در قالب ارز دیجیتال داشته باشد که سپرده‌گذاری کند. 

برای اطلاع از قیمت مونرو و خرید مونرو روی کیوسک حساب کنید.

مطالعه بیشتر: روش های کسب درآمد از ارزهای دیجیتال کدامند؟

انواع ارز دیجیتال 

ارزهای دیجیتال به دو دسته اصلی کوین‌ها (Coin) و توکن‌ها (Token) تقسیم می‌شوند. تفاوت این دو دسته در داشتن یا نداشتن بلاک‌چین شخصی است. به این معنی که کوین‌ها روی بلاک‌چین خودشان ایجاد می‌شوند مثل اتریوم و بیت‌کوین. توکن‌ها روی بلاک‌چین‌هایی که از قبل وجود دارند و برای یک کاربرد مشخص ایجاد می‌گردند.

در ادامه توضیحات مختصری درباره انواع توکن‌ها آورده‌ایم.

نوع توکن	ویژگی و تعریف آن
توکن‌های پلتفرم (Platform Tokens)	این توکن‌ها برای استفاده از در یک برنامه غیرمتمرکز (DApp) ساخته می‌شوند. قابلیت‌ها و سطح امنیت این نوع توکن‌ها به بلاک‌چینی که روی آن ساخته شده‌اند بستگی دارد.
توکن‌های تراکنشی (Transactional Tokens)	این توکن‌ها روشی ساده و سریع برای انتقال پول هستند و مثل پول فیات عمل می‌کنند.
توکن‌های کاربردی (Utility Tokens)	امکان دسترسی به خدمات یا محصولاتی روی بلاک‌چین را می‌دهند یا برای پرداخت کارمزد به کار می‌روند.
توکن سپرده‌گذاری (Security Tokens)	این توکن‌ها عملکردی مشابه سهام، اوراق قرضه و غیره دارند و نشان‌دهنده مالکیت آن‌ها هستند.
توکن حاکمیتی (Governance Tokens)	دارندگان این توکن می‌توانند درمورد موضوعات خاصی مثل آینده پروتکل یا تغییراتی که می‌خواهند در آن اعمال کنند رای دهند.
توکن غیرقابل تعویض (Non-Fungible Tokens / NFT)	این توکن‌ها نماینده مالکیت یک دارایی منحصر‌به‌فرد هستند که می‌تواند دیجیتالی یا فیزیکی باشد. آن‌ها جلوی کپی و جعل آثار را می‌گیرند و اصالت آن را تضمین می‌کنند.

مطالعه بیشتر: انواع ارزهای دیجیتال حاضر در بازار رمز ارزها

مزایا و معایب ارزهای دیجیتال

ارزهای دیجیتال در کنار تغییرات بزرگی که در دنیای ما پدید آورده‌اند خالی از ایراد هم نیستند. در ادامه بررسی می‌کنیم که مهم‌ترین مزایا و معایب رمز ارز دیجیتال چیست.

مزایای ارزهای دیجیتال	معایب ارزهای دیجیتال
حذف شدن بانک‌ها و مراجع مرکزی از مدیریت تراکنش‌ها و عرضه پول	هنوز این فناوری به صورت عمومی مورد استفاده نیست و ممکن است در بلندمدت بازده خود را از دست دهند
کاهش عرضه پول و تورم به مرور زمان	تغییرات قیمت و نوسانات لحظه‌ای که امنیت دارایی مردم را به خطر می‌اندازد
امکان دسترسی به خدمات مالی در کشورهایی که سیستم بانکی و مالی مناسبی ندارند	تاثیرات زیست محیطی استخراج ارزهای دیجیتال و مصرف برق
ماهیت غیرمتمرکز آن که باعث امنیت بیشتر شده است	نبود نظارت های قانونی مناسب و زیاد بودن پروژه‌های کلاهبرداری
ایجاد امکان کسب درآمد از ارزهای دیجیتال به روش‌های مختلف	درک و شناخت بازار ارزهای دیجیتال دشوار و زمانبر است
پتانسیل تولید سود زیاد به دلیل ماهیت نوسانی قیمت آن‌ها	هنوز عملکرد ارزهای دیجیتال در بلندمدت مشخص نیست
امنیت بیشتر به دلیل استفاده از فناوری بلاک‌چین	مشکلات زیادی در مقیاس‌پذیری دارند و شبکه‌ها به سرعت دچار ازدحام می‌شوند
عادلانه و شفاف‌تر از بانک‌ها و سیستم مالی سنتی هستند
همیشه و هر لحظه امکان انجام تراکنش وجود دارد، مثل بانک‌ها تعطیل نمی‌شوند

مطالعه بیشتر: نهنگ‌ ارز دیجیتال چیست؟

چگونه بر روی ارز های دیجیتال سرمایه گذاری کنیم؟

مهم‌ترین کار قبل از شروع سرمایه‌گذاری روی ارز دیجیتال چیست؟ آشنایی با این بازار و روش‌های خرید ارز دیجیتال مهم‌ترین اقدام است. بهتر است روش کار بازار و نحوه تغییر قیمت‌ها را بیاموزید. آکادمی کیوسک مقالات زیادی درمورد نحوه سرمایه‌گذاری روی  ارزهای دیجیتال منتشر کرده است. 

راحت‌ترین روش خرید ارز دیجیتال استفاده از صرافی‌هاست. وارد وبسایت صرافی‌ها شوید و پس از عضویت و طی کردن مراحل احراز هویت، خرید خود را انجام دهید. 

در نظر داشته باشید که کریپتوها تنوع زیادی دارند پس قبل از سرمایه گذاری روی هر ارز دیجیتال درباره آن پروژه، توسعه‌دهندگان آن، کاربردها، میزان امنیت و سابقه تغییر قیمت آن تحقیق کنید. سعی کنید کریپتوهایی را انتخاب کنید که شانس موفقیت بیشتری دارند. 

سعی کنید در کنار شناخت بازار و کسب اطلاع درباره ارزهای دیجیتال مختلف با نحوه تحلیل قیمت‌ها، تحلیل تکنیکال و فاندامنتال، اصول و استراتژی‌های معاملاتی و نظایر آن آشنا شوید. اگر بی‌گدار به آب  بزنید ممکن است همه سرمایه خود را از دست دهید. 

مطالعه بیشتر: چگونه ارز دیجیتال بخریم؟

چه آینده‌ای در انتظار ارز دیجیتال است؟

بیش از یک دهه از عمر بازار ارزهای دیجیتال می‌گذرد و در این مدت پروژه‌های زیادی معرفی گردیده و سرمایه قابل‌توجهی وارد این بازار شده است. برخی از پروژه‌ها مثل بیت‌کوین و اتریوم آن‌قدر افزایش قیمت داشته‌اند که می‌توان گفت هیچ دارایی دیگری نمی‌تواند در طی تنها چند سال به چنین رشد قیمتی برسد. 

در سال‌های اخیر که مردم بهتر متوجه شده‌اند ارز دیجیتال چیست و چطور می‌توان آن را به کار گرفت، میزان پذیرش ارزهای دیجیتال توسط کسب‌و‌کارها هم بیشتر شده. به عنوان مثال کارخانه خودروسازی تسلا متعلق به ایلان ماسک، امکان پرداخت با کریپتو را فعال کرده است. علاوه بر آن برندهای معروفی مثل AT&T، مایکروسافت، رولکس و حتی برخی صنایع خدماتی مثل بیمه سوییسی AXA اعلام کرده‌اند که ارزهای دیجیتال را برای پرداخت می‌پذیرند.  

در یک سو افرادی مثل بیل گیتس، ال گور و ریچارد برانسون هستند که با گسترش کریپتوها موافقند و در سمت دیگر اشخاص شناخته‌شده‌ای مثل وارن بافت و نیز پل کروگمن و رابرت شیلر که برندگان نوبل اقتصاد بوده و مخالف آن هستند. آن‌ها معتقدند گسترش کریپتوها موجب افزایش فعالیت‌های مجرمانه می‌شود. 

در آینده باید بین وجود قانون و ناشناس بودن یکی را انتخاب کنیم و از آنجا که برخی ارزهای دیجیتال دچار حملات هکری بدی شده‌اند دولت‌ها به این فکر افتاده‌اند تا نحوه عملکرد آن‌ها را بررسی و درمورد آن قانون‌گذاری کنند. اما از سوی دیگر نیز یکی از دلایل به وجود آمدن کریپتوها ناشناس بودن کاربران بود و حالا این موضوعات باعث ایجاد تضاد شده‌اند. 

کارشناسان معتقدند تا سال 2030 بیش از 25 درصد ارزهای فیات جای خود را به کریپتو می‌دهند و این به معنی گسترش چشم‌گیر مبادلات ارزهای دیجیتال در معاملات بازرگانی است. هر قدر مردم بیشتر بفهمند کریپتوکارنسی چیست و با آن راحت‌تر باشند احتمال گسترش آن‌ها بیشتر می‌شود.

 اما بزرگ‌ترین مشکل پیش رو نوسان ارزش رمزارزهاست که می‌تواند جلوی استفاده از آن را بگیرد. به‌طو‌کلی پیش‌بینی می‌شود بازار ارزهای دیجیتال و میزان استفاده از آن‌ها افزایش یابد اما سعی شود برای مشکلات پیش رو نیز راهکارهای کارآمدی ارائه گردد.  

مطالعه بیشتر: آلت کوین چیست؟

معرفی بهترین ارزهای دیجیتال

در حال حاضر که اواخر ژوئن 2023 است بسیاری از کارشناسان معتقدند بهترین کریپتوها برای سرمایه‌گذاری موارد زیر هستند:

• بیت‌کوین (BTC): بیت‌کوین در سال 2023 هم هم‌چنان بزرگ‌ترین ارز دیجیتال از نظر میزان ارزش بازار است. حدود 46 درصد سرمایه‌ای که در بازار کریپتو جریان دارد یعنی بیش از 525 میلیارد دلار، روی این کریپتو سرمایه‌گذاری شده. با اینکه در سال 2022 بیش از 64 درصد ارزش خود را از دست داد اما اوایل 2023 دوباره رشد قیمت خوبی را تجربه کرد و همچنان یکی از پرسودترین سرمایه‌گذاری‌های موجود است.
• اتریوم (ETH): اتریوم دومین رمزارز بازار است و توکن آن اتر کاربردهای زیادی دارد. ارزش بازار آن بیش از 225 میلیارد دلار و حدود 20 درصد بازار کریپتو است. اتریوم قابلیت‌های مختلفی مثل پرداخت های همتا‌به‌همتا (P2P)، قراردادهای هوشمند (Smart Contract)، ابزارهای مالی غیرمتمرکز، وب 3 و توکن‌های غیرقابل تعویض (NFT)  پشتیبانی می‌کند. برخلاف بیت‌کوین که تنها یک سرمایه‌گذاری و ذخیره ارزش، اتر دارای ارزش ذاتی است. قیمت آن در سال 2023 رشد خوبی داشته است. 
• آوالانچ (AVAX): آوالانچ اهداف بلندپروزانه‌ای دارد که اگر در پی تحقق آن‌ها گام بردارد می‌تواند سرمایه‌گذاری خوبی برای 2023 باشد. آوالانچ امکان اتصال بلاک‌چین‌های کوچک را به هم فراهم کرده و می‌خواهد زیرساختی بسازد که شرکت‌های تجاری از این پلتفرم برای مبادلات خود استفاده کنند. در صورت تحقق این ایده، آوالانچ که در سال 2022 بیش از 90 درصد سقوط کرده بود می‌تواند رشد زیادی کند. قیمت آن از ابتدای سال 2023 نیز بیش از 32 درصد افزایش داشته است. 
• پالیگان (MATIC): متیک هفتمین ارز دیجیتال بزرگ از نظر ارزش بازار است و بیش از 8 میلیارد دلار روی آن سرمایه‌گذاری شده است. گرچه به نظر می‌رسد سهم کمی از بازار دارد اما فضای رشد زیادی دارد. با‌این‌حال موفقیت و پذیرش عمومی آن به استفاده مداوم از اتریوم بستگی دارد. این پلتفرم مقیاس‌پذیری خوبی دارد و می‌تواند تعداد نامحدودی DApp را پشتیبانی کند. متیک هم در سال 2022 بیش از 70 درصد ارزش خود را زا دست داد اما تا آخر ماه می بیش از 18.9 درصد رشد کرد و می‌تواند این رویه را ادامه دهد. 
• کاردانو (ADA): کاردانو در سال 2017 ایجاد شد تا بستری برای DApp ها باشد. تعداد توکن‌های آن بر خلاف اتریوم محدود به 45 میلیارد است و بیش از 78 درصد این عدد وارد گردش شده است. ارزش بازار آن بیش از 10.2 میلیارد و یکی از ارزهای دیجیتالیست که در سال 2022 بیش از 81 درصد از ارزش خود را از دست داد اما تا اواخر می 2023 بیش از 53.3 درصد رشد کرد. اگر استیبل‌کوین‌ها را در نظر نگیریم در رتبه پنجم بازار قرار دارد. 

مطالعه بیشتر: کیف پول ارز دیجیتال

سوالات متداول