تیپرینگ یکی از مهم‌ترین سیاست‌های مالی و اقتصادی است که در ایالات‌متحده و سایر کشورها برای کنترل تورم استفاده میشود. این روش مبتنی بر کاهش میزان پولی که قبلاً وارد بازار شده و در دست مردم است. تیپرینگ در بازارهای مالی باعث تغییرات پیوسته و آهسته در حوزه اقتصاد میشود تا فشار اقتصادی وارد شده به مردم قابل تحمل باشد. در ادامه به بررسی جزییات این روش و نحوه اعمال آن می‌پردازیم.
تیپرینگ Tapering چیست؟
تیپرینگ اصلاح سیاست‌های انبساطی بانک مرکزی است که قبلاً برای تحریک اقتصادی ایجاد شده‌اند. در تیپرینگ، این سیاست‌ها معکوس شده و دوره ریاضت اقتصادی شروع میشود.
بانک مرکزی کشورها در برنامه تسهیل کمّی (QE)، ممکن است از بانک‌های عضو خود، اوراق بهادار با پشتوانه دارایی خریداری کرده و برای تسریع تحریک اقتصادی به جامعه تزریق کند.
تیپرینگ (Tapering)، بعدازاینکه سیاست‌های تسهیل کمی موجب پایداری اقتصادی شدند آغاز میشود تا میزان پول وارد شده به جامعه را کنترل کند. در این دوره بانک مرکزی سرعت خرید دارایی در یک ماه و محرک‌های اقتصادی را کاهش می‌دهد. در ایالات‌متحده، فدرال رزرو نیز دارایی‌های خود را کاهش خواهد داد.
تیپرینگ به‌طور خاص به کاهش دارایی‌های بانک مرکزی اشاره دارد و نه‌فقط در ایالات‌متحده بلکه در همه کشورها استفاده میشود.
مثلاً دولت ایالات‌متحده از مارس 2020 تا اگوست 2021 هر ماه 120 میلیارد دلار دارایی می‌خرید تا به بهبود اقتصادی پس از همه‌گیری کرونا کمک کند. وقتی دولت ایالات‌متحده شروع به کاهش مقدار دارایی‌هایی کرد که می‌خرد، آن را از 120 به 100 میلیارد دلار رساند و این شروع تیپرینگ در بازارهای مالی بود.
تیپرینگ چگونه انجام میشود؟
زمانی که کشورها دچار بحران یا مشکلات اقتصادی می‌شوند، پایدار نگه داشتن کسب‌وکارها برای مردم سخت شده، میزان بیکاری بالا رفته و درآمدها کاهش می‌یابد. در این زمان دولت‌ها به سمت افزایش سیاست‌های انبساطی می‌روند. اعمال سیاست‌های انبساطی باعث میشود بانک مرکزی هر ماه دارایی‌های بیشتری بخرد و پول بیشتری به جامعه تزریق کند. تسهیلات کمی یا QE یکی از این سیاست‌های انبساطی است.
در اثر ورود این پول نقد، نرخ بهره بانکی کاهش می‌یابد و مردم می‌توانند برای بهبود و توسعه کسب‌وکارهای خود وام بگیرند.
اما با ادامه روند سیاست‌های انبساطی، تورم ایجاد میشود. دولت، بانک مرکزی و فدرال رزرو آمریکا همواره پس از شروع سیاست‌های انبساطی، شاخص‌های مالی و اقتصادی خود را پایش می‌کنند تا در زمان مناسب با اعمال سیاست تیپرینگ جلوی افزایش تورم را بگیرند.
QE برای تحریک رشد اقتصادی کشور از طریق پایین نگه داشتن نرخ استقراض به کار میرود و تیپرینگ با ایجاد وقفه در محرک‌های اقتصاد دولتی موجب کم کردن میزان رشد اقتصادی میشود. QE و تیپرینگ عملکرد متضاد دارند اما هر دو ابزارهای تنظیم اقتصاد هستند و فدرال رزرو به وسیله آنها هر دو وظیفه خود یعنی به حداکثر رساندن اشتغال و ثبات قیمت را انجام می‌دهد.
تیپرینگ (Tapering) باعث افزایش نرخ بهره و بیکاری میشود اما درعین‌حال کاهش تورم، خروج پول از سیستم و مقرون‌به‌صرفه شدن هزینه‌های زندگی را به همراه دارد. وقتی عرضه پول محدود است وام‌دهندگان تمایل بیشتری دارند که به‌صورت گزینشی و به افراد خاص با نرخ بهره بالاتر وام دهند. این استقراض انتخابی باعث ایجاد رقابت و افزایش نرخ بهره میشود.
بررسی چگونگی تاثیر تیپرینگ بر بازار ارزهای دیجیتال
همان‌طور که گفتیم سیاست‌های تیپرینگ با تغییر افزایش بهره همراه هستند و باعث کم شدن دسترسی مردم به پول میشود. درواقع پول در چرخه زندگی مردم کاهش می‌یابد. این تغییرات می‌تواند روی بازارهای مختلف از جمله سهام، ارز دیجیتال و کالا اثر بگذارد. معمولاً افزایش بهره بانکی باعث ریزش بازار ارزهای دیجیتال میشود چراکه سرمایه‌داران تمایل دارند سرمایه خود را در بازارهای باثبات‌تر وارد کنند و بازارهای پرریسکی مثل بازار کریپتو را ترک خواهند کرد.
بااین‌حال در اغلب موارد این سیاست‌ها موجب ریزش یک‌باره بازار نمی‌شود و گاهی به دلیل ادامه‌دار شدن دلیل بحران اقتصادی این سیاست‌ها به‌صورت پله‌ای و کم‌کم اجرا می‌شوند. مثل بحران کرونا که تا مدتی طولانی بازار را درگیر کرد و هنوز هم تاثیرات آن دیده میشود.
معمولاً تیپرینگ در بازارهای مالی موجب taper tantrums میشود که به خشم جمعی مردم به دنبال کاهش برنامه‌های QE اطلاق می‌گردد. وقتی بانک مرکزی دارایی کمتری می‌خرد، ترس از کاهش نقدینگی باعث ترس سرمایه‌گذاران از فروپاشی بازار جهانی میشود.
به‌صورت کلی taper tantrums روی قیمت اوراق قرضه اثر دارد. وقتی قیمت این اوراق کاهش یابد بازده افزایش می‌یابد. همیشه این پتانسیل وجود دارد که سهام و شاخص‌ها نیز از روند قیمت اوراق قرضه تبعیت کنند. اما در سناریوهای کاهشی قبلی این اتفاق نیفتاده است.
ارتباط بحران اقتصادی با Tapering
وقتی بحران اقتصادی رخ می‌دهد، بیکاری افزایش میشود، درآمد مردم کم و اقتصاد به سمت رکود میرود. مسئولین حوزه اقتصاد و بانکداری کشورها سعی می‌کنند با در نظر گرفتن سیاست‌های مختلف مالی و پولی و نیز استفاده از ابزارهای مختلف این بحران را مهار کرده و اثرات آن را کاهش دهند.
مثلاً همان‌طور که در بخش‌های قبلی اشاره کردیم دولت آمریکا در هنگام همه‌گیری کرونا شروع به انجام سیاست‌های اقتصادی کرد و نرخ بهره را کاهش داد. این موارد سیاست‌های انبساطی هستند.
سیاست‌های انبساطی باعث می‌شوند که بانک مرکزی دارایی‌های بیشتری بخرد و پول بیشتری وارد بازار شود. وقتی پول بیشتری وارد بازار شود مردم مجدداً به چرخه اقتصاد برمی‌گردند، می‌توانند فعالیت اقتصادی داشته باشند و شغل آنها حفظ میشود. در مقابل ارزش پول کاهش پیدا کرده و با تورم مواجه می‌شویم.
اما معمولاً بعد از اتمام دوره بحران این سیاست‌ها متوقف می‌شوند تا کشور به سمت تورم نرود. پس از مدتی نیز سیاست‌های انقباضی به کار میرود تا پول اضافی درون بازار جمع گردد که همان تیپرینگ است.
تفاوت سیاست‌های انقباضی و تیپرینگ چیست؟
سیاست‌های انقباضی مجموعه اقدامات بانک مرکزی برای کاهش رشد اقتصادی است. بانک مرکزی می‌خواهد هزینه‌ها را محدود کند یا افزایش سرسام‌آور تورم را کاهش دهد. فدرال رزرو با تغییر سیاست حداقل نرخ بانکی که با عنوان نرخ بهره فدرال شناخته میشود، نرخ بهره کوتاه‌مدت را افزایش داده و سیاست‌های پولی را منقبض می‌کند.
همچنین ممکن است فدرال رزرو دارایی‌های موجود در ترازنامه بانک مرکزی را از طریق عملیات بازار باز (OMO) به بازار بفرستد. تیپرینگ به دوره معکوس بین سیاست‌های انبساطی و سیاست‌های پولی انقباضی اشاره دارد.
در تیپرینگ (Tapering)، بانک مرکزی ارزش دارایی‌هایی که هر ماه می‌خرد را کاهش می‌دهد. وقتی بانک مرکزی برنامه‌های تسهیل کمی خود را تشدید می‌کند، دیگر هیچ دارایی را به ترازنامه خود اضافه نخواهد کرد و در عوض دارایی‌هایی را که در اختیار دارد با فروش آنها کاهش می‌دهد.
زمان انجام و تاریخ تیپرینگ
فدرال رزرو از تسهیلات کمی به‌عنوان ابزاری برای محرک اقتصاد استفاده می‌کند. مثل همه برنامه‌های محرک اقتصادی دیگری سیاست‌های QE دائمی نیستند و پس از کسب نتایج مطلوب لغو می‌شوند. اگر بانک مرکزی عملیات خود را به‌سرعت تغییر دهد اقتصاد وارد رکود میشود. در مقابل، اگر سیاست‌های خود را به‌هیچ‌وجه عوض نکند تورم ایجاد میشود. تیپرینگ بازه زمانی بین شروع به کار محرک‌های اقتصادی تا حرکت شتابان به سمت تورم است.
نمونه ای از تیپرینگ
تیپرینگ برای اولین بار در می 2013 ابداع شد که فدرال رزرو ایالات‌متحده اظهار داشت برنامه QE خود را که پس از سقوط مالی سال 2008 اجرا شده بود کاهش می‌دهد. هدف این کار تشویق دوباره وام بانکی و تحریک اقتصادی با خرید اوراق قرضه دارای سررسید بلندمدت و اوراق بهادار با پشتوانه وام مسکن بود. به‌این‌ترتیب مردم راحت‌تر می‌توانستند وام بگیرند و تأمین مالی کسب‌وکارها ساده‌تر بود.
وقتی تاثیر آن بر تورم مشخص شد، اعلام کرد هرماه دارایی‌های کمتر و کمتری را خریداری می‌کند تا برنامه خود را کاهش دهد.
این اظهارات باعث ایجاد موجی از نگرانی در بازارهای مالی شد چون انتظار می‌رفت کاهش QE بر سهام و اوراق قرضه اثر نامطلوب داشته باشد. بازار اوراق قرضه در پی اظهارنظرهای کاهشی بسیار سریع ریختند و سهام شروع به نوسان کرد. اما هر دو به‌سرعت تثبیت شدند. از آن زمان، تیپرینگ ترس کمتری برای سرمایه‌گذاران ایجاد می‌کند اما هنوز هم بی تاثیر نیست.
جمع‌بندی
تیپرینگ یکی از مهم‌ترین سیاست‌های مالی و اقتصادی دولت آمریکا و سایر کشورهای دنیاست. با پایان دوره انبساط اقتصادی دوره تیپرینگ (Tapering) شروع میشود که بانک مرکزی میزان خرید دارایی را کاهش می‌دهد تا هر ماه پول کمتری وارد بازار شود. این روش می‌تواند از طریق کم شدن سرمایه‌گذاری و خروج سرمایه از بازار کریپتو روی عملکرد آن اثر بگذارد.
با صرافی کیوسک همراه باشید تا از آخرین اخبار حوزه ارزهای دیجیتال و بازارهای مالی با خبر شوید.
