ارز دیجیتال زی کش تلاشی در راستای حفظ مزایای بیتکوین و درعین‌حال، از بین بردن مشکلات آن بخصوص حریم خصوص بود. روش علمی این ارز دیجیتال با تمرکز بر غیرمتمرکزسازی و تقویت حریم خصوصی کاربران باعث شده که این رمز ارز تبدیل به یکی از سکه‌های پرطرفدار شود و بتواند در بازار پررقابت امروز به کارش ادامه دهد. ویژگی‌های خاص این ارز دیجیتال در مقایسه با بیتکوین محدود به حریم خصوصی نیست، بلکه مواردی مثل سرعت بالای تولید بلاک، راحت بودن استخراج و موارد دیگر را نیز دربرمی‌گیرد که با مطالعه ادامه مقاله با آنها آشنا خواهید شد.(لینک پیشنهادی: خرید ارز دیجیتال)
مطالعه بیشتر: ارز دیجیتال چیست؟
زی کش چیست
ارز دیجیتال زی کش (ZEC) یک ارز دیجیتال غیرمتمرکز متن‌باز است که حریم خصوصی را تضمین می‌کند. این ارز دیجیتال که در دسته سکه‌های خصوصی قرار می‌گیرد مبتنی بر پروتکل بیتکوین است اما بلاکچین و ارز دیجیتال خودش را دارد. به‌علاوه برخلاف بیتکوین، با غیرقابل ردیابی کردن تراکنش‌ها آن را بهبود داده تا از حریم خصوصی کاربر حفاظت شود.
این کار به‌خاطر استفاده از پروتکل‌های دانش صفر (ZKP) امکان‌پذیر شده است. به این معنا که، تایید تراکنش‌ها بدون انتقال اطلاعات اضافه امکان‌پذیر است و باعث ناشناس ماندن می‌شود. اما امکان ارسال شفاف، بطوری‌که همه اطلاعات تراکنش در دسترس باشند نیز وجود دارد.
زی کش در اکتبر 2016 توسط زوکو ویلکاکس (Zooko Wilcox) توسعه داده شد. ویلکاس به بیتکوین علاقه داشت اما اینکه تراکنش‌ها برای همه قابل مشاهده بود را نمی‌پسندید. به جای آن می‌خواست بلاکچینی ایجاد کند که به افراد امکان ارسال و دریافت وجه به صورت ناشناس را بدهد که این دقیقا همان کارکرد ZCash است.
ویلکاکس برای به واقعیت رساندن این رویا، یک فورک (سکه جدید) از کد اصلی بیتکوین ایجاد کرد. او تغییرات مهمی در کد بیتکوین داد تا خصوصی‌تر و امن‌تر از بیتکوین شود.
بلاکچین زی‌کش ارز دیجیتال خود را دارد که ZEC نامیده می‌شود. روی‌هم‌رفته حداقل 21 میلیون سکه ZEC وجود خواهد داشت که برابر با بیتکوین است. پیش‌بینی می‌شود تا سال 2032 به این مقدار برسد. با این حال بلاکچین ZCash می‌تواند تراکنش‌ها را خیلی سریع‌تر از بیتکوین پردازش کند و مقیاس‌پذیر است. مقیاس‌پذیری به این دلیل مهم است که بلاکچین می‌تواند تعداد زیادی تراکنش را به‌طور همزمان پردازش کند.
زی‌کش مثل بیتکوین غیرمتمرکز است و هیچ شخص یا سازمانی زی‌کش را کنترل نمی‌کند، بلکه توسط استخراج‌کننده‌‌ها، کسانی که سکه زی‌کش را به ازای صرف زمان و برق بدست می‌آورند، نگهداری می‌شود.
مطالعه بیشتر: انواع ارزهای دیجیتال حاضر در بازار رمز ارزها
تاریخچه ارز دیجیتال زی کش
ارز دیجیتال زی کش کار خود را از زیروکوین شروع کرد. شروع بکار پروژه در سال 2014 و از دانشگاه «جان هاپکینز» بود. در ابتدا پروتکل زیروکوین توسط متیو‌گرین (Matthew D. Green) و یان‌میرز (Ian Miers) ایجاد شد.
در سال 2015 اولین همکاری بین زیروکوین و زوکو ایجاد شد و این سکه به زی‌کش تغییر نام داد و در 28 اکتبر 2016 زی‌کش منتشر شد. تفاوت اصلی زیروکوین و زیروکش، این است که زیروکش بازده بیشتر و هزینه کمتری دارد.
پروژه ZCash به‌صورت یک فورک از بیتکوین و با پشتیبانی پروتکل زیروکش شروع به کار کرد. در نهایت نیز به صورت رسمی در سال 2016 توسط زوکو ویلکاکس معرفی شد. راه‌اندازی زی‌کش با هیاهوی زیادی همراه بود که باعث شد ارزش آن در زمان راه‌اندازی به بیش از 5000 دلار برسد. اما این هیجان اولیه به سرعت خاموش شد و رشد آن به حالت عادی درآمد.
مطالعه بیشتر: ارز دیجیتال زیلیکا
زی کش چگونه کار می‌کند؟
همانطور که احتمالا می‌دانید تکنولوژی بلاکچین خیلی پیچیده است. تکنولوژی اصلی که ارز دیجیتال زی کش را تبدیل به یک بلاکچین خوب می‌کند پروتکل اثبات دانش صفر (ZKP) است. این پروتکل امکان ارسال تراکنش‌ها به صورت ناشناس را می‌دهد. البته زی‌کش علاوه بر آدرسهای خصوصی از آدرسهای شفاف نیز پشتیبانی می‌کند. آدرسهای خصوصی با z و آدرسهای شفاف با t شروع می‌شوند. در تراکنش‌های ZCash، مبلغ و آدرس گیرنده و فرستنده رمزنگاری شده و قابل مشاهده نیست.
اما مالک می‌تواند آدرس z و جزییات معامله را به شخص ثالث افشا کند. این گزینه به‌منظور حسابرسی و بازرسی توسط اشخاص ثالث معتمد وجود دارد. از‌دیگر‌سو معاملاتی که بین دو آدرس شفاف t انجام می‌شوند دقیقا مثل بیتکوین هستند. هر دو نوع آدرس زی‌کش، می‌توانند با یکدیگر همکاری کنند و انتقال وجه از آدرس z به t یا برعکس انجام شود. با این حال مهم است که کاربران به حفظ حریم خصوصی توجه داشته باشند.
ساختار تراکنش در زی کش و بیتکوین
در ادامه تفاوت تراکنش‌های ارز دیجیتال زی کش و بیتکوین را می‌بینید:
-تراکنش بیتکوین
کیف پول DEF456، در اول مارس 2018 ساعت 1 بعد از ظهر، 1.5 بیتکوین را به کیف پولGHI789 ارسال کرده است.
وقتی بلاک تایید شود، اطلاعات تراکنش به بلاکچین عمومی ارسال می‌گردد که برای همه قابل‌مشاهده است. این یعنی اگر آدرس کیف پول کسی را بدانید می‌توانید تک‌تک تراکنش‌های آن و تراز کیف پول را ببینید. اما کسی نمی‌داند هویت واقعی دارنده کیف پول چیست.
کسب‌وکارهای زیادی درحال قبول بیتکوین به عنوان روش پرداخت جدید هستند. به این ترتیب اگر به صورت فیزیکی به یک مغازه بروید و با بیتکوین پرداخت کنید، مغازه‌دار به همه تاریخچه تراکنش‌های شما دسترسی خواهد داشت.
-تراکنش ها در ارز دیجیتال زی کش
کیف پول XXXXXX مقدار XX زی‌کش را در تاریخ 1 مارس 2018 ساعت 1 بعد‌از‌ظهر به کیف پول XXXXXX فرستاده است.
همانطور که می‌بینید تنها اطلاعاتی که بلاکچین عمومی به آن دسترسی دارد تاریخ و زمان است. این باعث امن و خصوصی‌تر شدن بلاکچین ZCash شده است.
پروتکل اثبات دانش صفر(ZKP)
پروتکل اثبات دانش صفر اولین بار در دهه 1980 توسط سه مدرس از دانشگاه ماساچوست ارائه شد. این پروتکل همانطور که از نامش پیداست امکان بررسی تراکنش را، بدون تبادل پسورد به سیستم می‌دهد. این یعنی امکان دزدیدن یا هک شدن کلیدها وجود ندارد و کسی نمی‌تواند اطلاعات خصوصی روی بلاکچین را ببیند.
در ادامه با مثالی واقعی توضیح می‌دهیم که بلاکچین چطور بدون داشتن پسورد، قادر به تایید این تراکنش است:
- جان دو توپ به رنگ‌های سبز و قرمز دارد.
- سو نابیناست و باور ندارد که رنگ توپ‌های جان با هم فرق دارند.
- جان به سو می‌گوید می‌تواند اثبات کند رنگ توپ‌ها با هم فرق دارند.
- سو توپ‌ها را می‌گیرد پشت سرش می‌برد و می‌چرخاند و جابجا می‌کند و توپ سبز را جان نشان می‌دهد.
- سپس دوباره آن‌را در پشتش قایم می‌کند و دوباره جای آنها را چند بار تغییر می‌دهد. بااینحال می‌داند که کدام توپ را به جان نشان داده.
- سپس سو از جان می‌خواهد که توپی را که قبلا به او نشان داده بردارد.
- جان توپ سبز را برمی‌دارد که مطمئنا هم جواب درست است.
- سو می‌گوید این یک شانس 50/50 است. او درست می‌گوید اما اگر این رویه میلیون‌ها بار اجرا شود چون جان نابینا نیست همیشه می‌تواند توپ سبز را بردارد.
- جان توانست ثابت کند که درست می‌گوید.
این مشابه عملکرد اثبات دانش صفر است. با اینکه سو نابیناست می‌تواند اطمینان کند که جان درست می‌گوید. حالا می‌دانید تراکنش چطور کار می‌کند.
مطالعه بیشتر: ارز دیجیتال سلسیوس
استخراج ارز دیجیتال زی کش
مثل اکثر رمزارزها، ارز دیجیتال زی کش نیز یک سکه قابل استخراج است. به‌عبارت‌دیگر، بازار کاملا متکی بر استخراج‌کنندگانی است که ZCash جدید را استخراج می‌کنند.
زی‌کش از الگوریتم استخراج اثبات کار (POW) استفاده می‌کند. یک استخراج‌کننده وقتی با استفاده از کامپیوترش، معادلات ریاضی پیچیده را حل کند، بلاک جدیدی به زنجیره اضافه شده و استخراج‌کننده مقداری ZEC پاداش می‌گیرد. این سیستم پاداش‌دهی دو هدف دارد. اول تشویق استخراج‌کنندگان به اختصاص قدرت محاسباتی برای تکمیل تراکنش روی بلاکچین ZCash. دوم تنظیم ایجاد ZEC جدید که بعدا توسط استخراج‌کنندگان منتشر می‌شود.
بلاک‌های جدید زی‌کش در کمتر از دو دقیقه تولید می‌شوند. زمان استخراج ZCash هشت برابر سریع‌تر از بیتکوین است.
زی‌کش با سایر ارزهای دیجیتال در تخصیص پاداش به بنیان‌گذارانش متفاوت است و تا سال 2020، بنیان‌گذاران آن پاداشی برابر 20درصد همه ZECهای ایجاد شده داشتند. آنها توافق کردند که 10درصد آن را برای توسعه ZCash هزینه کنند. یعنی تا سال 2020، استخراج‌کنندگان 80درصد همه سکه‌ها را دریافت کردند و توسعه‌دهندگان 10درصد آن را داشتند و 10درصد نیز صرف زیربنا شد. بعد از 2020 این پاداش‌ها برداشته شد و همه 100درصد به استخراج‌کنندگان تعلق گرفت.
پاداش بلاک زی‌کش هر چهار سال نصف می‌شود. این پاداش با 12.5 زی‌کش شروع شد سپس به 6.25 کاهش یافت و حالا 3.125 است. در نوامبر 2024 این مقدار به 1.56 خواهد رسید.
مطالعه بیشتر: ارز دیجیتال سلف کی
ویژگی‌های ارز دیجیتال زی کش
مهم‌ترین ویژگی ارز دیجیتال زی کش که باعث تمایز آن از سایر ارزهای دیجیتال می‌شود، مسئله حریم‌خصوصی است. در ادامه به بررسی ویژگی‌های جذاب زی‌کش می‌پردازیم.
هزینه پایین تراکنش
تراکنش‌ها هزینه‌ای در حدود 0.0001 زی‌کش دارند.
آدرسهای تراکنش و حریم خصوصی
زی‌کش دو نوع آدرس خصوصی و شفاف دارد. آدرسهای خصوصی در معرض دید عموم نیستند درحالی‌که آدرسهای شفاف اینطورند.
نمایش کلیدها
این ویژگی به مالکان زی‌کش امکان حسابرسی و نظارت بر اکانت‌ها را می‌دهد.
افشای پرداخت در ارز دیجیتال زی کش
فرستنده یا گیرنده یک تراکنش می‌تواند جزییات تراکنش را برای شخص ثالث افشا کند. این کار برای انجام بازرسی لازم است.
منقضی شدن تراکنش‌ها
زی‌کش از این ویژگی برای به حداقل رساندن تاثیر تراکنش‌های انجام‌نشده استفاده می‌کند. درحالت پیش‌فرض اگر تراکنشی بعد از 50 دقیقه یعنی 20 بلاک برداشت نشود، منقضی شده و شامل مالیات نمی‌شود.
تراکنش‌هایی با چند امضا
زی‌کش از تراکنش‌هایی که نیاز به چند امضا دارند، پشتیبانی می‌کند. این یعنی ممکن است تراکنش نیاز داشته باشد که یک یا چند طرف قبل از انتقال پول، آن را تایید کنند. بااینحال این تراکنش‌ها از نوع شفاف هستند و نمی‌توانند خصوصی شوند.
مطالعه بیشتر: ارز دیجیتال سندباکس
تفاوت زی کش و بیت کوین
هدف اصلی ارز دیجیتال زی کش فراهم کردن امکان ارسال و دریافت سرمایه به‌صورت سریع و ارزان و از همه مهم‌تر، امن‌تر است. درحقیقت تیم ZCash امیدوارند که یک روز این تبدیل به سیستم پرداخت جهانی شود.
اگر بخواهید مبلغی پول برای کسی در کشور دیگر بفرستید باید از یک شخص ثالث مثل بانک کمک بگیرد که کارمزد بالایی دارد. همچنین فرآیند آن زمان‌گیر است به همین دلیل زی‌کش یک جایگزین مناسب خواهد بود.
سیستم زی‌کش در کمتر از 2 دقیقه بلاک جدید را تایید می‌کند. بلاک، مشابه کانتینر است که بسته‌های مختلفی دارد. بااینحال یک بلاک، به جای بسته، تراکنش‌ها را حمل می‌کند. این فرآیند در بیتکوین حدود 10 دقیقه زمان می‌گیرد. در مورد کارمزد نیز پلتفرم زی‌کش بسیار ارزانتر از ارسال مبلغ به وسیله بانک است. با اینکه کارمزد، بر اساس میزان شلوغی شبکه متفاوت است اما بیش از چند سنت نمی‌شود.
مزیت دیگر ZCash نسبت به بیتکوین، روش کار استخراج‌کننده‌هاست. با اینکه هردو از مدل اجماع اثبات کار (POW) استفاده می‌کنند، پلتفرم زی‌کش خیلی عادلانه‌تر است. فرآیند استخراج بیتکوین مشکل‌تر است چون افراد باید از سخت‌افزارهای گران‌قیمتی به اسم ASIC استفاده کنند.
پس افرادی که تجهیزات بیشتری دارند، بیشتر استخراج می‌کنند. برای استخراج زی‌کش افراد می‌توانند از CPU (پردازنده مرکزی کامپیوترها) یا GPU (پردازنده کارت گرافیکی) استفاده کنند که ارزانتر از ASIC و در دسترس همه است.
علاوه بر موارد فوق سهم بازار بیتکوین بیش از 300 میلیارد دلار و سهم بازار زی‌کش بالای 700 میلیون دلار است. اما حجم بازار بیتکوین و زی‌کش هر دو برابر و 21 میلیون است. توزیع اولیه بیتکوین از طریق استخراج و زی‌کش به کمک عرضه اولیه سکه یا ICO بوده است.
مطالعه بیشتر: ارز دیجیتال سوئیس بورگ
چطور زی کش بخریم؟
اگر استخراج ارز دیجیتال زی کش گزینه مناسبی برای شما نیست، می‌توانید به سادگی آن را در مبادلات رمزارزها با استفاده از انتقالات بانکی، کارت اعتباری یا ارزهای دیجیتال دیگر خریداری کنید. زی‌کش صرافی جمینی (Gemini) را پیشنهاد می‌دهد، چون امکان انجام تراکنش‌های حفاظت‌شده را دارد. صرافی‌های راک‌تریدینگ (Rock Trading) و ساید شیفت(SideShift) نیز امکان انجام تراکنش‌های محافظت‌شده زی‌کش را می‌دهند.
می‌توانید ZCash را روی پلتفرم‌های محبوب مثل بایننس، کوین‌بیس و کراکن نیز بخرید. اما در نظر داشته باشید که این صرافی‌ها امکان تراکنش‌های محافظت‌شده را نمی‌دهند و تراکنش‌های آنها کاملا شفاف است.
کیف پول های ارز دیجیتال زی کش
برای دسترسی به ارز دیجیتال ZCash خود نیاز به کیف پول دارید. یک کیف پول ارز دیجیتال، کلیدهای رمزنگاری مورد نیاز را برای دسترسی به سکه‌هایتان ذخیره می‌کند. یکی از ویژگی‌های منحصر‌بفرد زی‌کش حریم‌خصوصی آن است به این معنی که تراکنش‌ها و اطلاعات شما به صورت خصوصی نگه داشته می‌شود. ولی این زمانی درست است که از کیف پول ارز دیجیتالی استفاده کنید، که امکان ایجاد حریم خصوصی را بدهد. کیف پول‌هایی که زی‌کش برای رسیدن به این منظور پیشنهاد می‌کند زی‌والت‌لایت (ZecWallet Lite)، نایت‌هاک‌والت (Nighthawk Wallet) و آن‌استاپبل (Unstoppable) هستند.
اگر برای شما مهم نیست که تراکنش‌هایتان مثل سایر ارزهای دیجیتالی شفاف باشد، می‌توانید از سایر کیف پول‌ها مثل اتمیک‌والت (Atomic Wallet)، بیت‌گو (BitGo)، کوین‌بیس (Coinbase)، لجر (Ledger) و ترزور (Trezor) استفاده کنید.
در نهایت استخراج‌کنندگان با تجربه می‌توانند از کیف پول‌های پیشرفته‌تری استفاده کنند که ECC Zcashd یا Zecwallet جزء آنها هستند.
مدت تراکنش در ارز دیجیتال زی کش
مدت زمان هر ارز دیجیتال، مختلف و به تعداد تاییدهای مورد نیاز برای آن فرآیند وابسته است. ZCash نیز نیاز به 24 تایید دارد. میزان زمانی که تراکنش لازم دارد تا کامل شود نیز به پلتفرم معاملاتی وابسته است که از آن زی‌کش می‌خرید. برخی پلتفرم‌ها زمان تراکنش خود را منتشر می‌کنند و بنابراین متوجه می‌شوید کی این تراکنش انجام خواهد شد. مثلا در وبسایت کراکن، تراکنش زی کش حدود 60 دقیقه زمان می‌برد تا تایید و انجام شود. از دیگر سو وبسایت جمینی این مقدار را بین 30 تا 60 ثانیه عنوان کرده است.
کارمزدها و هزینه ها در ارز دیجیتال زی کش
وقتی ارز دیجیتال زی کش می‌خرید، ممکن است مجبور به پرداخت کارمزد باشید. میزان پرداخت شما به صرافی مورد استفاده بستگی دارد. برخی پلتفرم‌ها کارمزدهای خود را به صورت شفاف در وبسایت خود منتشر می‌کند و معمولا این هزینه‌ها به مقدار تراکنش وابسته است.
روش‌های دیگر سرمایه‌گذاری بر روی زی کش
روش دیگر سرمایه‌گذاری در زی‌کش از طریق یک موتور سرمایه‌گذاری قدیمی به نام Grayscale Zcash Trust است که سرمایه‌گذاری‌های سنتی را با ارز دیجیتال ترکیب می‌کند. این سیستم به شما امکان داشتن زی‌کش را در پورتفولیو می‌دهد، بدون اینکه خودتان آن را بخرید و ذخیره کنید. البته باید در نظر داشته باشید که حداقل میزان سرمایه‌گذاری برای استفاده از این پلتفرم 25000 دلار و کارمزد سالانه آن 2.5درصد است.
برای اطلاع از قیمت دوج کوین و خرید دوج کوین روی کیوسک حساب کنید.
پیش بینی آینده زی کش
ارز دیجیتال زی کش همکاری خوبی با موسسات مالی مورگان (JP Morgan) که به دنبال استفاده از پروتکل اثبات دانش صفر در بلاکچین خود هستند، داشته است. این همکاری به زی‌کش اعتبار بیشتری می‌دهد.
بااینحال مسئله‌ای که می‌تواند در بلند‌مدت به ZCash آسیب بزند، استفاده از آن در فعالیت‌های مجرمانه است چون امکان ارسال و دریافت وجه را به صورت ناشناس می‌دهد که برای مجرمان عالیست. وب سیاه یک بیزینس بزرگ است و افراد، اجناس غیرقانونی را روی سایت‌های اینترنتی می‌فروشند و هزینه آن را با ارزهای دیجیتال می‌گیرند.
دولت‌ها در همه جای جهان، شروع به قانون‌گذاری درباره ارزهای دیجیتال کرده‌اند و ممکن است ایده پرداخت‌های ناشناس را دوست نداشته باشند. بااینحال زی‌کش راه‌حلی برای آن دارد که ویو کی (View Key) نامیده می‌شود.
هر دارنده زی‌کش، به View Key خود دسترسی دارد که به کاربر امکان مشاهده ترکنش‌ها را می‌دهد. همچنین امکان اشتراک‌گذاری آن با سایر کاربران، مانند قانون‌گذاران یا مجریان قانون نیز وجود دارد تا بتوانند تاریخچه تراکنش‌ها را بررسی کنند. اما این کار نیاز به موافقت کاربر خواهد داشت.
مسئله دیگر که می‌تواند از رشد زی‌کش جلوگیری کند پتانسیل مقیاس‌پذیری آن است. این بلاکچین در هر ثانیه تراکنش‌های بیشتری را نسبت به بیتکوین پردازش می‌کند. اما تنها قادر به دریافت 6 تا 26 تراکنش در ثانیه است. بنابراین ممکن است بلاکچین‌های دیگر مانند ارز دیجیتال دش گزینه بهتری برای تبدیل شدن به سیستم پرداخت، باشند.
بااینحال زی‌کش از زمان تاسیس خود در سال 2016 عملکرد خیلی خوبی داشته و در لیست 50 ارز دیجیتال برتر قرار دارد. در اواخر 2017 نیز به بالاترین قیمت خود و سهم بازار بیش از 2 میلیارد دلاری رسید. از آن زمان رو به کاهش بوده اما هنوز هم ارزش آن بالاست.
مطالعه بیشتر: ارز دیجیتال سوایپ
جمع بندی
ارز دیجیتال زی کش، تلاشی علمی و آکادمیک برای برطرف کردن مشکلات رمزارز بیتکوین بود. این ارز دیجیتال محیطی امن برای تراکنش‌ها فراهم کرده، به‌صورتی‌که حریم خصوصی افراد تضمین می‌شود. زی‌کش در مقایسه با بیتکوین مزایای دیگری چون مقیاس‌پذیری نیز دارد و هدف آن تبدیل شدن به یک سیستم پرداخت در دنیای واقعی است. بااینحال به خاطر مشخص نبودن اطلاعات تراکنش‌ها می‌تواند در بلند مدت مورد مناسبی برای اقدامات مجرمانه باشد.
تجربیات خود را با ما در کیوسک آکادمی به اشتراک بگذارید.
