لیکوئید شدن چیست و چگونه از آن جلوگیری کنیم؟
لیکویید شدن (Liquidation) زمانی اتفاق می‌افتد که یک معاملگر برای اینکه بیشتر ضرر نکند، مجبور می‌شود که حساب خود را ببندد. در واقع، تریدر زمانی دست به این کار می‌زند که مارجین (margin) کافی برای یک پوزیشن معاملاتی (position) وجود نداشته باشد. به این ترتیب، معامله‌گر برای فرار از ضرر بیش از حد، مجبور می‌شود که معامله خود را ببندد.
علت اصلی لیکوئید شدن این است که تریدر نمی‌تواند برای لورج یا اهرم (leverage) خود مارجین مورد نیاز را تامین کند. در چنین شرایطی، معامله تریدر به طور خودکار لیکوید می‌شود زیرا پول کافی برای نگه‌داشتن معامله را ندارد. در ادامه این مقاله از آکادمی کیوسک، به بررسی کامل لیکویید شدن و راه‌های جلوگیری از آن می‌پردازیم. (لینک پیشنهادی: خرید ارز دیجیتال)
مطالعه بیشتر: ارز دیجیتال چیست؟
انواع مختلف لیکوئید شدن
به طور کلی چهار نوع لیکوید شدن وجود دارد که در ادامه به بررسی هر مورد می‌پردازیم.
لیکوئید شدن بخشی (Partial Liquidation)
این نوع لیکوید شدن در واقع بستن بخشی از پوزیشن برای جلوگیری از ضرر بیشتر است. لیکوئید شدن بخشی عمدتاً توسط معامله‌گر انجام می‌شود تا از بروز ضرر بیشتر جلوگیری کند.
مطالعه بیشتر: درآمد از ارز دیجیتال
لیکوئید شدن کلی (Total Liquidation)
یک تریدر زمانی لیکویید شدن کلی را تجربه می‌کند که مجبور می‌شود برای پوشش ضرر بیش از حد، کل موجودی معاملاتی (trading balance) خود را بفروشد. در واقع، این موقعیت زمانی رخ می‌دهد که تریدر نتواند نیاز مارجین (margin requirement) را تامین کند. در چنین شرایطی، صرافی به طور خودکار پوزیشن معامله‌گر را می‌بندد و از این طریق تریدر ضرر کم‌تری را متحمل می‌شود.
البته، در برخی از موارد بحرانی، لیکوئید شدن کلی ممکن است منجر به تراز منفی (negative balance) شود. برخی از صرافی‌های ارز دیجیتال با به کارگیری روش‌های مختلف، از این گونه خسارت‌ها جلوگیری می‌کنند. برای مثال، این صرافی‌ها با استفاده از صندوق‌های بیمه (insurance funds) به تریدر کمک می‌کنند که ضرر کم‌تری را تجربه کند.
این صندوق‌ها، زمانی که لیکویید شدن اتفاق می‌افتد و تریدر نمی‌تواند نیاز مارجین را تامین کند، ضررها را جذب می‌کند و از تریدرهای کریپتو (crypto traders) در مقابل کسب تراز منفی محافظت می‌کنند.
لیکوئید شدن اجباری (forced liquidation)
لیکوئید شدن اجباری زمانی اتفاق می‌افتد که معامله‌گر نتواند سرمایه لازم برای نگه‌داشتن معامله را تامین کند. در نتیجه، پوزیشن معاملاتی به صورت خودکار بسته می‌شود. علاوه‌براین، لیکوئید شدن اجباری توسط صرافی انجام می‌شود.
لیکوئید شدن اختیاری (voluntary liquidation)
لیکوئید شدن اختیاری زمانی صورت می‌گیرد که تریدر تصمیم می‌گیرد پول خود را از یک معامله ضررده (losing trade) خارج کند. معامله‌گر در لیکوید شدن اختیاری، شخصاً معامله را می‌بندد.
مطالعه بیشتر: استخراج ارز دیجیتال چیست؟
لیکوئید شدن چقدر طول می‌کشد؟
لیکویید شدن در صرافی‌های متمرکز (centralized exchanges) از چند ثانیه تا چند دقیقه طول می‌کشد زیرا صرافی از الگوریتم‌های پیش‌رفته برای کنترل پوزیشن‌ها و عملیات لیکوید شدن استفاده می‌کند. مدت زمان لیکوئید شدن به نیاز مارجین (مقدار مارجین مورد نیاز برای باز کردن معامله) بستگی دارد.
از طرفی لیکویید شدن در صرافی‌های غیرمتمرکز (decentralized exchanges) زمان بیش‌تری می‌طلبد. در این صرافی‌ها معامله‌گران مسئول مدیریت مارجین خود هستند و فرایند بسته‌شدن یک معامله شامل انتظار برای خریدار یا فروشنده است.
برای اطلاع از قیمت دوج کوین و خرید دوج کوین روی کیوسک حساب کنید.
6 راه مختلف برای جلوگیری از لیکوئید شدن
روش‌های زیادی برای جلوگیری از لیکوئید شدن وجود دارد که در ادامه به بررسی چند مورد از این موارد می‌پردازیم.
1- درصد ریسک (Risk Percentage) خود را تعیین کنید
حتماً قبل از معامله، میزان ریسک خود را تعیین کنید. در واقع، با تعیین درصد ریسک، مشخص می‌کنید که در حال حاضر چه مقدار پول را می‌توانید از دست بدهید. بنابراین، اگر سرمایه کمی دارید به هیچ عنوان درصد ریسک بالایی را انتخاب نکنید زیرا این کار عاقلانه نیست و منجر به لیکوئید شدن حساب شما می‌شود.
تریدرهای با تجربه توصیه می‌کنند که بیش از ۱ تا ۳ درصد از حساب خود را ریسک نکنید. به عنوان مثال، اگر در هر معامله یک درصد از حساب خود را ریسک کنید، حداقل باید 100 معامله متوالی را از دست بدهید تا به طور کلی حساب شما لیکویید شود.
علاوه بر این، می‌توانید برای تعیین میزان درصد ریسک خود اهرم تعیین کنید. اهرم یا لوریج با تغییرات کوچک در قیمت سرمایه‌گذاری (investment price) به شما کمک می‌کند که به تارگت قیمتی (price goal) خود برسید.
2- همیشه از استاپ‌لاس (Stop-Loss) استفاده کنید
به شما توصیه می‌کنیم که از استاپ‌لاس برای جلوگیری از ضرر بیش از حد استفاده کنید. دستور توقف ضرر (Stop-Loss) به شما کمک می‌کند که اگر بازار بر خلاف انتظارات شما پیش رفت، پول زیادی از دست ندهید. برای مثال، اگر استاپ‌لاس را دو درصد کمتر از قیمت ورود (entry price) تعیین کنید، در صورت عدم حرکت بازار به سمت تارگت تعیین شده، ضرر کم‌تری می‌کنید.
در واقع، تعیین استاپ‌لاس این امکان را به شما می‌دهد که سرمایه خود را به طور معقول در یک پوزیشن وارد کنید. همیشه استاپ‌لاس تعیین کنید زیرا بازار کریپتو غیر قابل پیش‌بینی است و نوسان زیادی دارد. در نتیجه، بدون تعیین استاپ‌لاس، زیان‌های زیادی را متحمل می‌شوید و ممکن است پول زیادی از دست بدهید.
علاوه بر این، دستور توقف ضرر مانع از این می‌شود که در شرایط بی‌ثباتی بازار، تصمیم عجولانه بگیرید. اکثر پلتفرم‌های ترید ارز دیجیتال (crypto trading platforms) این ویژگی را بدون هزینه اضافه به شما ارائه می‌کنند. این نکته را به خاطر داشته باشید که تعیین استاپ‌لاس تضمین نمی‌کند که حتماً در یک معامله سود کسب کنید زیرا سود زیاد به استراتژی‌ها و تصمیم معاملاتی شما بستگی دارد. با این حال، این ابزار بدون شک باعث کاهش ضرر می‌شود.
3- کل سرمایه خود را وارد بازار نکنید
یک تریدر مجبور نیست که تمام سرمایه خود را برای باز کردن پوزیشن مارجین استفاده کند. این توصیه را به گوش جان بسپارید و به هیچ عنوان تمام سرمایه خود را وارد معاملات فیوچرز (future trades) یا معاملات مارجین (margin trades) نکنید.
توجه داشته باشید که در صورت نزول بازار هیچ گزینه‌ای برای بالا بردن امنیت پوزیشن و سرمایه‌گذاری خود ندارید. در نتیجه حتماً یک بالانس موجودی (spot-holding balance) داشته باشید تا در صورت سقوط بازار، تمام سرمایه خود را از دست ندهید.
4- قیمت لیکوئید شدنتان را محاسبه کنید
بسیاری از پلتفرم‌های معاملاتی (trading platforms) این امکان را به شما می‌دهند که قبل از شروع یک پوزیشن، قیمت لیکویید شدن (Liquidation Price) را محاسبه کنید. برای مثال، صرافی باینانس فیوچرز (Binance Futures) یک ماشین حساب در اختیار معامله‌گر قرار می‌دهد و تریدر می‌تواند میزان PnL (سود و زیان)، قیمت هدف (target price) و قیمت لیکوید شدن را زودتر تعیین کند.
5- از اهرم پایین (lower leverage) استفاده کنید
زمانی که از اهرم بالا (higher leverage) استفاده می‌کنید، این فرصت را به خودتان می‌دهید که درآمد بیش‌تری داشته باشید. هرچند، استفاده از اهرم بالا در مبحث ضرر و زیان، نقش خوبی ایفا نمی‌کند.
بنابراین، از اهرم پایین استفاده کنید تا ایمنی معاملات خود را بالا ببرید. اهرم پایین باعث می‌شود که دچار لیکوئید شدن نشوید. ما به شما توصیه می‌کنیم که تا جایی که می‌توانید از اهرم پایین استفاده کنید و ریسک کمی داشته باشید.
6- در معاملات فیوچرز بالانس بالاتر داشته باشید
همیشه اطمینان حاصل کنید که در صورت کاهش قیمت، بالانس یا موجودی مارجین (margin balance) کافی در حساب فیوچرز خود داشته باشید. هر چقدر مارجین بالاتر و ریسک کم‌تری در معاملات خود داشته باشید، شانس لیکوئید شدن نیز کمتر می‌شود.
مطالعه بیشتر: معاملات فیوچرز
با مدیریت ریسک از لیکوئید شدن جلوگیری کنید
لیکویید شدن در بازار ارز دیجیتال به معنی از دست‌دادن سرمایه است. در واقع شما مجبور می‌شوید که پوزیشن خود را ببندید تا پولتان را از دست ندهید. توجه داشته باشید که پوزیشن لورج سود قابل توجهی به شما می‌دهد اما در یک معامله ضعیف ممکن است باعث لیکوید شدن نیز بشود.
بنابراین، عاقلانه است که از استراتژی‌های درست و اصولی و تکنیک‌های مدیریت ریسک مانند استاپ‌لاس و تعیین حد ریسک برای کاهش لیکوید شدن استفاده کنید.
مطالعه بیشتر: ترید ارز دیجیتال چیست؟
سوالات متداول
میزان نیاز مارجین کاملاً به نوع معاملات شما بستگی دارد و معمولاً درصدی از ارزش کل پوزیشن است.
قیمت لیکوئید شدن با توجه به اهرم نیاز مارجین و شرایط حاکم بر بازار متفاوت است. زمانی که بازار نوسان زیادی داشته باشد، قیمت لیکوئید شدن تغییر بیش‌تری را به خود می‌بیند. از طرفی، زمانی که بازار نوسانی ندارد قیمت لیکویید شدن ثابت است.
