تفاوت دیتابیس و بلاکچین چیست؟ دو رقیب از دو دنیای متفاوت

آیا نام بلاکچین به‌‌عنوان نوعی از پایگاه داده به گوشتان خورده، اما هنوز نمی‌دانید تفاوت دیتابیس و بلاکچین چیست؟ در این مطلب قصد داریم تفاوت دیتابیس و بلاکچین را بررسی کرده و به شما کمک کنیم تا درک بهتری از این دو فناوری دنیای ارز دیجیتال داشته باشید. به‌ نظر شما، بلاکچین که خود یک نوع پایگاه داده است، چه فرقی با پایگاه داده سنتی یا همان دیتابیس دارد؟

این مطلب را بخوانید تا به همه پرسش‌هایتان در مورد تفاوت‌‌های دیتابیس و بلاکچین و کاربرد آن‌ها، پاسخ بدهیم. (لینک پیشنهادی: خرید ارز دیجیتال)

بلاکچین چیست؟

پیش از پرداختن به تفاوت دیتابیس و بلاکچین، ابتدا مفهوم بلاکچین را به زبانی ساده برای شما توضیح می‌دهیم. تعریف پایه‌ای که قرار است از دو مفهوم دیتابیس و بلاکچین ارائه شود، به شما در فهم بهتر تفاوت دیتابیس و بلاکچین کمک می‌کند.

بلاکچین با استفاده از یک فناوری به نام دفترکل (ledger) ساخته شده است. افراد می‌توانند به‌طور نظیر به نظیر و مستقیم در بلاکچین تعامل داشته باشند و یک شبکه یکپارچه و غیر متمرکز را شکل دهند. وقتی می‌گوییم غیر متمرکز، منظورمان این است که پای هیچ واسطه‌ای در میان نیست و اطلاعات مربوط به تراکنش‌ها به صورت مستقیم بین افراد رد و بدل می‌شود.

مطالعه بیشتر: اندازه بلاک

به دلیل نبود واسطه‌هایی مثل بانک‌ها، دیگر نیازی نیست که برای انجام تراکنش‌ها مجبور باشید به یک سازمان اعتماد کنید. شما تراکنش‌های خود را با خیال آسوده در بلاکچین ثبت می‌کنید، چراکه سیستم بلاکچین امکان دستکاری اطلاعات را از بین می‌برد.

بهتر است با ذکر یک مثال، نحوه کار بلاکچین را بهتر درک کنیم:

زمانی که فردی اطلاعاتی را برای دیگری ارسال می‌کند، یک تراکنش انجام شده است. برای اینکه از درستی اطلاعات این تراکنش اطمینان حاصل شود، دیگر از پرسنل بانک و سیستم بانکی استفاده نمی‌شود، بلکه همه چیز به ریاضیات واگذار می‌شود. به استفاده از مسائل ریاضی در تایید تراکنش‌های بلاکیچن، الگوریتم اجماع گفته می‌شود. الگوریتم اجماع، یک سری از مسائل پیچیده ریاضی است که ماینرها (استخراج‌کنندگان) بیت کوین باید آن‌ها را با کامپیوترهای پیشرفته حل کنند، تا تراکنش‌ها تایید شوند.

بلاکچین، زنجیره‌ای از بلاک‌ها است. هر بلاک هم اطلاعات تعدادی از تراکنش‌ها را درون خود دارد. در بلاکچین، می‌توانید زمان انجام هر تراکنش و اعتبار آن را ردیابی کنید. سیستم بلاکچین می‌تواند با این شیوه، شفافیت، یکپارچگی و امنیت را به کاربران ارائه دهد.

مطالعه بیشتر: الگوریتم اجماع

دیتابیس چیست؟

حالا نوبت به شناخت دیتابیس رسیده تا در ادامه، به تفاوت دیتابیس و بلاکچین بپردازیم. دیتابیس هم مانند بلاکچین، یک فناوری دفترکل برای ثبت اطلاعات تراکنش‌ها است. اما بر خلاف بلاکچین، این اطلاعات توسط یک نهاد مرکزی یا گروه مدیریت و اعتبارسنجی می‌شود. یعنی دیتابیس مثل بلاکچین، غیر متمرکز نیست.

در دیتابیس، تنها افراد یا نهادی که دسترسی لازم را داشته باشند، می‌توانند اطلاعات تراکنش‌ها را مشاهده کنند. یعنی، همه افرادی که اطلاعات‌شان در دیتابیس ذخیره شده، نمی‌توانند آن‌ها را ببینند یا بخوانند. دیتابیس از یک ویژگی برخوردار است که می‌تواند چند نسخه کپی و سابقه یک اطلاعات مشخص را درون خود ذخیره کند. دیتابیس توسط یه نهاد مرکزی که مورد اعتماد کاربران باشد، مدیریت می‌شود.

مطالعه بیشتر: محدویت‌های بلاکچین

وجود تمرکز در دیتابیس، منافع متعددی را در این پایگاه داده ایجاد می‌کند. برای مثال، به دلیل اینکه کنترل اطلاعات در اختیار یک نهاد یا گروه متمرکز است، مدیریت آن نیز بسیار ساده و سریع‌تر انجام می‌شود. البته، معایبی نیز در دیتابیس وجود دارد.

یکی از مهم‌ترین مشکلات دیتابیس این است که احتمال از بین رفتن اطلاعات بالاست. برای کاهش این ریسک، چند نسخه بکاپ (پشتیبان) از این اطلاعات گرفته می‌شود. با این حال، بیشتر موسسات ممکن است از گرفتن نسخه‌های بکاپ چشم‌پوشی یا غفلت کنند. از نقص‌های مهم دیگر در دیتابیس، این است که امکان دارد اطلاعات توسط فرد یا نهادی که آن را کنترل می‌کند، دستکاری شود.

مطالعه بیشتر: بلاکچین چیست؟

آیا بلاکچین خصوصی و دیتابیس یکسان هستند؟

انواع مختلفی از بلاکچین وجود دارند. برای نمونه، بلاکچین‌های خصوصی، مورد استفاده عده کمی از افراد قرار می‌گیرند و ممکن است از این نظر به دیتابیس شباهت داشته باشند. اما عجله نکنید! حتی این نوع از بلاکچین‌ها هم که برای مشارکت بعضی از افراد ساخته شده‌اند، تفاوت‌های اساسی با دیتابیس دارند.

بلاکچین خصوصی همه ویژگی‌های یک بلاکچین عمومی را دارد، اما بین تعداد کمتری از کاربران و در یک فضای بسته کار می‌کند. تنها افرادی که از سوی کنترل‌کننده اصلی بلاکچین خصوصی مجاز شناخته می‌شوند، می‌توانند در این نوع بلاکچین‌ها مشارکت کنند. تنها جنبه مشترک بین دیتابیس و بلاکچین خصوصی، تمرکز قدرت در آن‌ها است.

مطالعه بیشتر: مورتورهای جستجوی مبتنی بر بلاکچین

مقایسه دیتابیس و بلاکچین

حالا که با مفاهیم ابتدایی آشنا شدید، می‌توانیم تفاوت دیتابیس و بلاکچین را بررسی کنیم. برای ساده‌تر شدن مطالب، تفاوت‌‌های دیتابیس و بلاکچین را به طور جداگانه و مرحله‌ای توضیح می‌‌دهیم.

اختیار و کنترل در دیتابیس و بلاکچین

در مقایسه دیتابیس و بلاکچین، ابتدا با نحوه کارکرد اختیار در این سیستم‌ها مواجه می‌شوید. بلاکچین به شکلی ساخته شده تا بتواند به صورت غیر متمرکز استفاده شود، در حالی که دیتابیس همیشه متمرکز و در اختیار عده‌ای محدود یا یک نهاد مرکزی است. این ویژگی شگفت‌انگیز بلاکچین، باعث شده تا برخی آن را آینده صنعت مالی بدانند.

مطالعه بیشتر: فورک در بلاچین چیست؟

تمرکز زدایی که در بلاکچین وجود دارد، تغییرات زیادی در سیستم کنونی پردازش تراکنش‌ها ایجاد کرده است. در واقع، شبکه‌ای از افراد می‌توانند با بلاکچین به تبادل اطلاعات و معامله بپردازند، بدون اینکه نیازی به یک نهاد مرکزی داشته باشند.

از سوی دیگر، دیتابیس به‌طور کامل بر پایه قدرت و کنترل مرکزی کار می‌کند. تمرکز زدایی در هیچ دیتابیس سنتی وجود ندارد. اگر به دنبال یک دیتابیس هستید که کنترل مرکزی بر اطلاعات آن وجود نداشته باشد، در واقع به‌دنبال یک بلاکچین هستید!

مطالعه بیشتر: پل بلاکچین

تفاوت ساختار دیتابیس و بلاکچین

تفاوت دیتابیس و بلاکچین به‌وضوح در ساختار و معماری آن‌ها مشاهده می‌شود. اما تفاوت بین ساختار آن‌ها چیست؟

دیتابیس بر اساس معماری کلاینت/سرور بنا شده است. این یک معماری بسیار موفق محسوب می‌شود که می‌تواند در مقیاس‌های کوچک و بزرگ به‌درستی کار کند. در دیتابیس، کلاینت‌ها دریافت‌کننده هستند و سرورها به‌عنوان واحد پردازش مرکزی عمل می‌کنند. ارتباط بین کلاینت‌ها و سرورها از طریق یک اتصال امن ایجاد می‌شود.

مطالعه بیشتر: کاربردهای بلاکچین

در مقابل، بلاکچین، از یک دفترکل توزیع شده یا غیر متمرکز استفاده می‌کند. در این شبکه، افراد می‌توانند به صورت نظیر به نظیر با یکدیگر ارتباط بگیرند. امنیت این ارتباط از طریق پروتکل‌های رمزنگاری تامین می‌شود. در ساختار بلاکچین، نیازی به قدرت و کنترل مرکزی نیست و همه اعضا می‌توانند از طریق الگوریتم اجماع، در شبکه مشارکت کنند.

یکی از مهم‌ترین انواع الگوریتم‌های اجماع، گواه اثبات کار (PoW) است. در این روش، ماینرها (استخراج‌کنندگان) با حل مسائل پیچیده ریاضی از طریق کامپیوترهای پیشرفته، تراکنش‌ها را تایید می‌کنند. پس از تایید همه تراکنش‌هایی که در یک بلاک قرار دارد، این بلاک به بلاکچین اضافه می‌شود.

این در حالی است که دیتابیس به الگوریتم اجماع برای تایید تراکنش‌‌ها نیازی ندارد. اعتبارسنجی تراکنش‌ها در دیتابیس به دست یک نهاد یا قدرت مرکزی انجام می‌شود. مدیریت مرکزی، همه اطلاعات ورودی به دیتابیس را کنترل و تایید می‌کند.

مطالعه بیشتر: دفتر توزیع شده در بلاکچین

تفاوت دیتابیس و بلاکچین در تغییرناپذیری و مدیریت داده‌ها

زمانی که در مورد ذخیره و مدیریت داده‌ها صحبت می‌کنیم، باز هم دیتابیس و بلاکچین به‌صورت متفاوتی کار می‌کنند. در یک دیتابیس سنتی، به‌سادگی می‌توانیم داده‌ها را ذخیره یا بازیابی کنیم. در دیتابیس امکان ایجاد، خواندن، به‌روز رسانی و حذف همه اطلاعات وجود دارد. اما این ویژگی یک روی منفی دارد و آن اینکه، ممکن است اطلاعات با مقدار جدیدی جایگزین شده یا به‌طور کلی پاک شود.

کارکرد بلاکچین در زمینه ذخیره اطلاعات متفاوت است. بلاکچین ویژگی تغییر ناپذیری در اطلاعات را فراهم می‌کند. یعنی زمانی که اطلاعاتی روی این بستر ایجاد شود، نمی‌توان آن را تغییر داد یا پاک کرد. در حقیقت، هیچکس قادر نخواهد بود تا اطلاعات درون بلاکچین را دستکاری کند.

دیتابیس امکان تغییر ناپذیری در اطلاعات را فراهم نمی‌کند، بنابراین در برابر سوء استفاده یا حملات هکری مقاوم نیست.

برای خرید اتریوم، خرید بیت کوین، لایت کوین، تتر و سایر رمز ارزها می‌توانید از خدمات کیوسک استفاده کنید. کیوسک کمترین میزان کارمزد را دریافت می‌کند.

شفافیت در دیتابیس و بلاکچین چگونه است؟

یکی از امکانات ویژه‌ دیگر که در فناوری بلاکچین وجود دارد، شفافیت است. یعنی همه اعضای یک بلاکچین می‌توانند درستی اطلاعات موجود را تایید کنند. این شفافیت باعث اطمینان عمومی اعضا به شبکه می‌شود.

از طرف دیگر، دیتابیس که یک شبکه متمرکز است، از هیچ ساز و کاری برای شفافیت اطلاعات پشتیبانی نمی‌کند. اگر کاربری بخواهد خودش اطلاعات را اعتبارسنجی کند، این امکان برای او وجود ندارد. با اینکه ممکن است در مواردی، مدیریت یک دیتابیس تصمیم بگیرد بخشی از اطلاعات را عمومی کند، اما تایید این اطلاعات توسط کاربران ممکن نیست.

مطالعه بیشتر: دوبار خرج کردن در بلاکچین

تفاوت سرعت و عملکرد در دیتابیس و بلاکچین

زمانی که تفاوت دیتابیس و بلاکچین را بررسی می‌کنیم، حتما باید به سرعت پردازش اطلاعات هم بپردازیم. دیتابیس سرعت بالایی دارد و می‌تواند میلیون‌ها داده را در یک زمان مشخص پردازش کند.

بلاکچین نسبت به دیتابیس، سرعت پایین‌تری دارد. البته، بلاکچین یک فناوری کاملا نوظهور است و برای تکامل، باید مسیر درازی طی کند. برای اینکه بلاکچین به یک فناوری با مقیاس استفاده جهانی تبدیل شود، باید سرعت و استانداردهای آن بهبود یابد. زمانی که یک تراکنش در بلاکچین ثبت می‌شود، همه مراحل انجام‌شده در دیتابیس، در بلاکچین نیز صورت می‌گیرند. با این حال، به دلیل عملیات بیشتری که در بلاکچین انجام می‌شود، زمان ثبت تراکنش‌ها نیز افزایش می‌یابد. این دو مرحله را در ادامه بررسی می‌کنیم.

مطالعه بیشتر: ارتفاع بلاک در بلاکچین

تایید امضای دیجیتال

تراکنش‌ها در بلاکچین، با استفاده از الگوریتم‌های ریاضی، رمزنگاری می‌شوند. این مرحله برای اطمینان از اعتبار و درستی هر تراکنش صورت می‌گیرد که بسیار پیچیده است. به همین دلیل، زمان زیادی صرف آن می‌شود. با اینکه عملکرد بلاکچین به‌صورت کلی سریع است، اما فرایند تایید امضای دیجیتال آن را کند می‌کند. در مقابل، دیتابیس نیازی به گذراندن مرحله تایید امضا ندارد و همین موضوع سرعت آن را افزایش می‌دهد.

الگوریتم اجماع

تا اینجا متوجه شدیم که بلاکچین غیر متمرکز بوده و وابسته به مکانیسم اجماع اعضا برای تایید تراکنش‌ها است. همین‌طور، سرعت انجام این اجماع به این موضوع بستگی دارد که از چه الگوریتمی استفاده می‌شود. برخی از روش‌های اجماع سریع‌تر هستند. این موضوع باعث می‌شود تراکنش‌ها پیش از تایید، زمان بیشتری نیاز داشته باشند.

در دیتابیس نیازی به این زمان برای اجماع‌سازی کاربران نیست. هر تراکنش به‌‌صورت خودکار توسط دیتابیس تایید شده و در زمان کوتاهی انجام می‌شود.

مطالعه بیشتر: اثبات دانش صفر

بهترین کاربردهای دیتابیس و بلاکچین

حالا که با تفاوت‌ دیتابیس و بلاکچین آشنا شدیم، زمان آن رسیده تا بهترین کاربردهای هریک را بررسی کنیم.

موارد استفاده دیتابیس

بهترین مورد استفاده از دیتابیس در شبکه‌های مربوط به موسسات بزرگ است، چرا که می‌تواند در مقیاس بالایی عمل کرده و ثبات را در شبکه ایجاد کند. بدون تردید، دیتابیس‌ها محبوبیت بالایی دارند و در بسیاری از موسسات مالی و بانک‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند. حتی وب‌سایت‌هایی که هر روز به آن‌ها سر می‌زنید و میلیون‌ها بازدید‌کننده دارند، بر اساس سرورها کار می‌کنند.

مقیاس‌پذیری همان چیزی است که باعث محبوبیت دیتابیس شده است. منظورمان از مقیاس‌پذیری این است که با افزایش حجم اطلاعات، عملکرد آن کند نمی‌شود و همیشه می‌توان سرعت آن را افزایش داد. همچنین سیستم‌هایی که در بازارهای بورس فعال هستند، بهتر است برای گردش بهتر اطلاعات، از دیتابیس‌ها استفاده کنند.

بلاکچین در این مرحله از حیاتش، برای ذخیره و پردازش حجم بالایی از اطلاعات مناسب نیست.

به‌طور خلاصه، بهترین موارد استفاده دیتابیس عبارت‌اند از:

• اپلیکیشن‌ها یا سیستم‌هایی که نیاز به گردش سریع و مداوم اطلاعات دارند
• ذخیره‌سازی اطلاعات محرمانه
• پردازش تراکنش‌های آنلاینی که باید با سرعت انجام شوند
• اپلیکیشن‌ها یا سیستم‌هایی که نیازی به تایید اطلاعات در آن‌ها نیست
• داده‌های ارتباطی

مطالعه بیشتر: کریپتوگرافی چیست؟

موارد استفاده بلاکچین

بلاکچین به‌عنوان یک سیستم نظیر به نظیر، دو مزیت را برای کاربرانش فراهم می‌کند: اعتماد و شفافیت. فناوری دفترکل توزیع‌شده همان چیزی است که بلاکچین را منحصر به‌فرد می‌کند.

هر سیستمی که نیاز دارد تا اطلاعات ورودی به آن اعتبارسنجی شود، بهتر است از بلاکچین استفاده کند. برای نمونه، کسب‌و‌کارهایی که مدل تجاری (b2b) یا «کسب‌و‌کار به کسب‌و‌کار» دارند، می‌‌توانند به بهترین شکل از بلاکچین استفاده کنند. این مدل تجاری شامل مدیریت زنجیره تامین، مدیریت موجودی کالا و توزیع می‌شود.

فناوری بلاکچین باعث می‌شود تا کسب‌و‌کارها بتوانند همه فرایند تولید، توزیع و فروش محصولات‌شان را ردیابی کنند. با این حال، بلاکچین محدودیت‌هایی دارد و فعلا نمی‌توان از آن در مقیاس جهانی استفاده کرد.

مطالعه بیشتر: رپد توکن

بلاکچین برای اتوماسیون کارها در یک پلتفرم هم کاربرد دارد. نمونه این کاربرد در بلاکچین اتریوم اجرا شده و توانسته کاربردهای ویژه‌ای را در اختیار اعضایش قرار دهد.

به‌طور خلاصه، بهترین موارد استفاده از بلاکچین عبارت‌اند از:

• انتقال ارزش (پول)
• ذخیره‌سازی ارزش
• تراکنش‌های پولی
• اعتبارسنجی قابل اطمینان تراکنش‌ها
• سیستم‌ اجماع اعضا
• راه‌اندازی اپلیکیشن‌های غیر متمرکز (dApps)

سخن آخر ؛ کدامیک را انتخاب کنیم؟

تفاوت دیتابیس و بلاکچین در ساختار، عملکرد و کاربردهای آن‌ها است. با این حال هر دو، فضایی برای ذخیره‌سازی و پردازش اطلاعات و تراکنش‌ها هستند. اگر به این فکر می‌کنید که کدامیک پیروز این رقابت است، بهتر است بدانید که پاسخ دقیقی به این پرسش وجود ندارد. پس بر اساس نیاز خودتان، دیتابیس یا بلاکچین را انتخاب کنید.

مثلا زمانی که صحبت از سودمندی، سرعت و دقت در میان باشد، دیتابیس برنده می‌شود. با این حال، بلاکچین در نوآوری، اعتبارسنجی تراکنش‌ها و اتوماسیون از دیتابیس سبقت می‌گیرد.

مطالعه بیشتر: رویکرد چند زنجیره‌ای

به‌طور خلاصه، اگر به‌دنبال اعتماد کامل، شفافیت و تایید اعتبار اطلاعات هستید، بلاکچین گزینه قطعی شماست. اما اگر به‌دنبال یک پلتفرم سریع و کاربردی برای خدمات و اپلیکیشن‌ها هستید، باید دیتابیس را انتخاب کنید.